Drodzy uczniowie

Na tej stronie znajdziecie dodatkowe informacje o przedmiotach, których uczę w szkole.

23.06.2021r. środa

 

Temat: Utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcjach chemii w klasie VII. Bezpieczne wakacje.

 

Bezpieczne wakacje:
" Co zrobić aby się nie zarazić?"
Na ostatnich zajęciach utrwaliliśmy zdobyte na lekcjach chemii w tym roku szkolnym wiadomości. Dzisiaj możemy pozwolić sobie jeszcze na przeczytanie ciekawego, jakże aktualnego artykułu na temat rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych:
https://epodreczniki.pl/a/co-zrobic-aby-sie-nie-zarazic/DQseCYRyk
Pamiętajcie o zachowaniu podstawowych zasad higieny i zdrowego rozsądku.

 

14.05.2021r. piatek

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Mieszanie roztworów.

Dzisiaj o godz 8.55 spotykamy się na Teams

Dzisiaj  nauczymy się obliczać steżenie  roztworu, powstałego po zmieszaniu roztworów o różnych stężeniach.

Czasami mieszmy ze sobą roztwory tej samej substancji. Jeśli stężenie obu roztworów jest jednakowe, to roztwór po zmieszaniu też będzie wykazywał to samo stężenie.

Jeśli  zmieszamy ze sobą roztwory tej samej substancji,  o różnym stężeniu, to stężenie powstałego w ten sposób roztworu będzie różniło się od stężenia obu użytych roztworów.

Można je obliczyć. W praktyce stosuje sie schemat krzyzowywynikający z reguły mieszania (masa roztworu początkowego jest odwrotnie proporcjonalna do różnicy stężeń roztworu początkowego i końcowego.

Przykład

Oblicz, w jakim stosunku masowym należy zmieszać 30 - procentowy roztwór   pewnej soli  z roztworem 60 - procentowym tej samej soli, aby otrzymać roztwór 45 - procentowy.

 

Odp: Aby otrzymać 45% roztwór soli należy jedną część wagową roztworu 30% zmieszać z jedną częścią wagową roztworu 60%

Teraz poznamy inny sposób obliczania stężeń mieszanych roztworów: rorozwiązujemy zadania 9,10,11, 12 strona 116,117 zeszyt ćwiczeń. 

Zadanie domowe

Uzupełnij zadania w ćwiczeniach (stężenia i rozpuszczalność)

 

12.05.2021r. środa

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Zatężanie roztworu.

 

Dzisiaj poznamy metody zwiękaszania stężenia procentowego roztworu - : zatężania roztworu: 

1. odparowanie rozpuszczalnika

2.zwiększenie ilości substancji w roztworze

 

 

Teraz będziemy rozwiązywać zadania 5,6,7 i 8 str. 114, 115 z zeszytu ćwiczeń.

 

Zadanie domowe

PRZY POMOCY PODRĘĆZNIKA WYPISZ DO ZESZYTU KILKA SPOSOBÓW ZATĘŻANIA ROZTWORU. (podręcznik, str 188) 

07.05.2021r.  piątek

Dzisiaj o godz 8.55 spotykamy się na Teams

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Rozcieńczanie roztworu.

 

Dzisiaj  nauczysz się obliczać stężenie procentowe roztworu, który uległ rozcieńczeniu - na zajęciach rozwiązujemy zadania: 1,2,3 ze strony 111 oraz zadania obliczeniowe: 1 i 2 ze strony 112 (ćwiczenia)

Jak nazywa się proces, podczas którego dodajemy rozpuszczalnika do roztworu?

Podczas wielu czynności związanych z pracą zawodową, nauką lub codziennym życiem dodajemy do różnych płynów (roztworów substancji) wodę lub inny rozpuszczalnik. Proces, który wtedy wywołujemy, nazywa się  rozcieńczaniem. W jego wyniku zwiększamy ilość (masę) rozpuszczalnika, natomiast ilość (masa) substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie.

Jak zmienia się stężenie roztworu po jego rozcieńczeniu?

 

Ciekawostka

Innym możliwym sposobem rozcieńczenia roztworu jest usunięcie substancji rozpuszczonej. Zabieg ten jest dość trudny do wykonania i możliwy tylko w przypadku stężonych roztworów. Polega on na ochłodzeniu roztworu do temperatury, w której rozpuszczalność substancji rozpuszczonej jest na tyle niska, że następuje wydzielanie się substancji z roztworu. Po usunięciu wydzielonej substancji roztwór zawiera jej mniej, a jego stężenie procentowe jest wyższe od wyjściowego.

 

 

05.05.2021r. środa

Temat. Stężenie procentowe a rozpuszczalność.  Doświadczenia i obliczenia chemiczne.

 

Na dzisiejszych zajęciach

• oglądamy doświadczenia, które przypomną  na czym polega rozpuszczanie substancji chemicznych w wodzie oraz co to jest rozpuszczalność. 
• przeliczamy rozpuszczaność na stężenie procentowe i odwrotnie (ćwiczenia strona 110)

28.04.2021r.  środa

Temat. Stężenie procentowe roztworu - zadania z gęstością.

 

Dzisiaj  obliczamy stężenie procentowe roztworu - tym razem to zadania z gęstością.

Poniżej  wzór na gęśtość substancji, z którego korzystaliśmy już na początku roku szkolnego: 

                                                                  

d - gęstość substancji, wyrażana w g/cm³ lub w kg/dm³

m - masa substancji, wyrażana  w g (gramach), kg (kilogramach)

V - objętość substancji wyrażana w cm³, dm³

Gęstość substancji to stosunek masy substancji do objętości jaką ona zajmuje.

Wzór na gęstość będziemy wykorzystywali dzisiaj do obliczania stężenia procentowego roztworu.

Dzisiaj rozwiązujemy zadania 9, 10,11 strona 109, 110 zeszyt ćwiczeń. Uczniowie, którzy nie będą brali udziału w zajęciach online, rozwiązują zadania w domu (praca domowa).

23.04.2021r. piątek

Temat. Wyznacznie masy substancji  w roztworze o znanym stężeniu i  obliczanie masy roztworu o danym stężeniu procentowym. 

 

Dzisiaj o godz 8.55 spotykamy się na Teamsie

Na zajęciach online rozwiązujemy zadania 5, 6, 7, 8 z ćwiczeń strona106, 107, 108.
Uczniowie, którzy nie biorą udziału w zajęciach muszą poradzić sobie sami.

Pomocne Wam będą wzory na obliczanie masy substancji i masy roztworu, które otrzymujemy po przekształceniu wzorów na stężenie procentowe: 

 

  

C_p: stężenie procentowe

m_s : masa substancj

m_r :  masa roztworu

 

21.04.2021r. środa

Temat. Stężenie procentowe roztworu -  obliczenia chemiczne.

Dzisiaj o godz 10.45 spotykamy się na Teamsie 

Na dzisiejszej lekcji rozwiązujemy zadania rachunkowe w zeszycie ćwiczeń, potrzebny będzie kalkulator. 

Poniżej mapa pojęć: bardzo okrojone podsumowanie wiadomości o roztworach i stężeniach, ale przydatne przy rozwiązywaniu zadań. Mapę pojęć możecie wydrukować  -wysłałam Wam w zakładce zadania domowe w e-dzeinniku i w Plikach na Teamsie

                                                                     

16.04. 2021r. piątek

Temat. Sporządzanie roztworu o określonym stężeniu procentowym

Jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym?

 

 Teraz prześledź krok po kroku jak przyotować roztwór o określonym stężeniu procentowym.

 

 

 

14.04.2021r. środa

Temat. Stężenie procentowe roztworu.

Dzisiaj o godz 10,45 spotykamy się na Teams (będziemy korzystać z podręcznika i zeszytu ćwiczeń)

Notatka do lekcji

Stężenie procentowe C_p lub c_p, C_% jest miarą zawartości substancji rozpuszczanej w roztworze

 

Stężenie procentowe - określa ilość gramów substancji rozpuszczonej w 100g roztworu.

• roztwór jest dwu-procentowy 2% tzn, że w w 100 gramach roztworu znadują się dwa gramy substancji rozpuszczonej:

masa substancji:                  m_s= 2g

masa roztworu;                    m_r=100g

masa rozpuszczalnika:        m_rozp. = 100g roztworu  -  2g substancji  =  98g rozpuszczalnika

• np. ocet 6% - oznacza, że w 100g octu rozpuszczono 6g kwasu octowego.

 

Wzór na obliczanie stężenia procentowego:

                                                                      

C_p = m_s/m_r-ru ∙ 100%

 

m_s - masa substancji rozpuszczonej

m_r-ru - masa roztworu

 

m_r-ru = m_s + m_rozp.

 

m_rozp. - masa rozpuszczalnika

Teraz zobaczymy doświadczenie: Sporządzanie roztworu o określonym stężęniu procentowym

Zadanie domowe

Zad. 1, 2, 3 str. 103 ćwiczenia

Zadanie (napisz rozwiązanie w zeszycie przedmiotowym):

Przekształcić wzór na C_p tak aby obliczyć m_s oraz m_r.

09.04.2020r. piątek

Temat. Rozpuszczalność substancji  - obliczenia chemiczne.

Dzisiaj  będziemy korzystać z podręcznika i zeszytu ćwiczeń - rozwiązujemy zadania z zeszytu ćwizeń str. 101, 102

Notatka do lekcji

Przykład (zadanie + rozwiązanie)

Oblicz, w jakiej ilości wody należy rozpuścić 40g azotanu(V) ołowiu(II), aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC

Z wykresu rozpuszczalności (podręcznik str. 204) odczytujemy rozpuszczalność azotanu(V) ołowiu(II) w temperaturze 60^oC - wynosi ona 96 g. Oznacza to, zew 100 g wody w temperaturze 60^oC można rozpuścić 96 g azotanu(V) ołowiu(II), żeby otrzymać roztwór nasycony. W jakiej ilości wody można więc rozpuścić 40 g azotanu(V) ołowiu(II), aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC?

 

Najlepiej ułożyć proporcję:

                                         96 g Pb(NO₃)₂        —        100 g wody

                                         40 g Pb(NO₃)₂        —            x g wody

rorwiązujemy proporcję: 

                                        96 g ·  x   =    40 g ·   100 g

                                        x    =   40 g ·   100 g /   96 g

                                        x    =   41,7 g

Odp. Aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC należy 40 g azotanu(V) ołowiu(II) rozpuścić w 41,7 g wody.

 

Przykłady rozwiązanych zadań są w podręczniku str. 175, 176.

Zadanie domowe

Zad. 1, 2,3 str. 177 (podręcznik)

07.04.2021r środa

Temat. Rozpuszczalność. Interpretacja krzywych rozpuszczalności substancji chemicznych w wodzie.

Notatka do lekcji

1.  Rozpuszczalność jest cechą charakterystyczną danej substancji. Rozpuszczalność określamy dla roztworu nasyconego.

2. Zależność między rozpuszczalnością a temperaturą można przedstawić graficznie za pomocą krzywej rozpuszczalności (podręcznik str.204 i str.205).

Analiza krzywych rozpuszczalności umożliwia stwierdzenie,  że rozpuszczalność substancji w wodzie zależy od rodzaju substancji i od temperatury.

Rozpuszczalność większości substancji stałych w wodzie zwiększa się ze wzrostem temperatury (podręcznik str. 204):

• zwiększenie rozpuszczalności azotanu(V)srebra - AgNO₃ jest znaczne
• rozpuszczalność chlorku sodu - NaCl - w bardzo małym stopniu zwiększa się ze wzrostem temperatury
• rozpuszczalność octanu wapnia - (CH₃COO)₂Ca - w małym stopniu zmniejsza się ze wzrostem temperatury (krzywej rozpuszczalności octanu wapnia nie ma w podręczniku).

Rozpuszczalność gazów w wodzie zmniejsza się ze wzrostem temperatury (podręcznik str. 205). Dlatego ciepła woda zawiera mniej rozpuszczonych gazów niż woda zimna. Ryby i rośliny wodne łatwiej oddychają w wodzie zimnej, gdyż zawiera ona więcej tlenu niż woda ciepła.zamieszczony poniżej pr

Zadanie domowe

Zeszyt ćwiczeń str. 99,100

 

Wiadomości zdobyte na dzisiejszej lekcji utrwalisz korzystając z e-podręcznika:

https://epodreczniki.pl/a/rozpuszczalnosc-substancji/DYLjUQ1XO

Rozpuszczalność substancji - Epodreczniki.pl

 

31.03.2021; środa

 

Temat. Badanie rozpuszczalności różnych substancji chemicznych w wodzie. Roztwory.

 

Notatka do lekcji

1.  Rozpuszczanie substancji chemicznych w wodzie (benzynie, alkoholu, czy innych rozpuszczalnikach) jest zróżnicowane. 

Rozpuszczanie substancji w wodzie:

• bardzo dobrze w wodzie rozpuszczają się sbustancje jonowe np sól kuchenna NaCl oraz związki kowalencyjne spolaryzowane np. kwas solny HCl,
• niektóre substancje rozpuszczają sie w sposób ograniczony np. wodorotlenek wapnia Ca(OH)₂  czy tlenek węgla(IV) CO₂ (wśród nich są zarówno związki jonowe jak i spolaryzowane)
• niektóre są w wodzie praktycznie nierozpuszczalne np. krzemionka (piasek) SiO₂

 

Czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie:

• mieszanie
• stopień rozdrobnienia substancji rozpuszczanej
• temperatura

 

Uwaga: ze wzrostem temperatury przeważnie rośnie rozpuszczalność substancji stałych a maleje rozpuszczalność gazów w wodzie.

Substancje chemiczne rozpuszczając się w wodzie tworzą roztwory

Roztwór to mieszanina przeważnie jednorodna co najmniej dwóch składników, z których jeden jest substancją rozpuszczoną a drugi rozpuszczalnikiem

2. Podzaił roztworów wodnych.

Przyjmując za kryterium stopień nasycenia roztwory dzielimy na:

a. nasycony czyli taki, w którym w określonej objętości wody w danej temperaturze nie można rozpuścić danej substancji ( tzn.  ustala sie stan równowagi dynamicznej z osadem),

b. nienasycony czyli taki, w kórym w określonej objętości wody w danej temperaturze można jeszcze rozpuścić dana substancję

Przyjmując za kryterim podziału  wielkość cząstek substancji rozpuszczanej, roztwory dzielimy następująco:

a. właściwe:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest mniejsza od 1 nm [nanometr =10^-9m]

b. koloidy:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 1 nm, a mniejsza od 200 nm

c. zawiesiny:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 200 nm

Należy pamiętać, że ta sama substancja może tworzyć roztwory właściwe, układy koloidalne lub zawiesiny, w zależności od :

- stopnia rozdrobnienia

- rodzaju rozpuszczalnika

Charakterystyka roztworów:

roztwory właściwe: jednorodne fizycznie - każda próbka pobrana z dowolnego miejsca roztworu ma taki sam skład ilościowy i jakościowy

koloidy:  -  niejednorodne fizycznie,  ulegają zjawisku polegającym na wytworzeniu się charakterystycznego stożka podczas przechodzenia światła przez roztwór tzw. efekt Tyndala

zawiesiny: niejednorodne fizycznie, w odróżnieniu od koloidów nie dają efektu Tyndala

Zadanie domowe

Zeszyt ćwiczeń: zad 4, 5  str. 96

Zeszyt przedmiotowy: Co to jest emulsja? Podaj przykłady emulsji.

 

26.03.2021. piątek

Temat. Zanieczyszczenia wód naturalnych.

Moje drogie dzieci: ten temat jest na pograniczu chemii, biologii i ochrony środowiska. Jak myślicie: czy warto poświęcić mu trochę czasu?

Zapewne tak. Czy dużo wiemy na ten temat: oczywiście, że wiemy, ale trochę uporządkujemy naszą wiedzę.

Notatka do lekcji.

1. Zanieczyszczenia wód naturalnych - mogą być natury chemicznej, fizycznej, fizjologicznej i biologicznej:

• zanieczyszczenia fizyczne: odnoszą się do zmiany zabarwienia, mętności, temperatury
• zanieczyszczenia fizjiologiczne: nieprzyjemny zapach i smak, wywołany obecnością specyficznych substancji
• zanieczyszczenia biologiczne: spowodowane bakteriami, wiriusami, pierwotniakami (niepożądane mikroorganizmy i ich toksyczne wydzieliny)
• zanieczyszczenia chemiczne: to najliczniejsze i najbardziej różnorodne zanieczyszczenia, najczęściej trwale utrzymujące się w wodzie m.in. detergenty, pestycydy, fenole.

           Metale ciężkie kumulująe się w osadach dennych, wchodząc w łancuchy troficzne mogą wywołać groźne skutki w biocenozie, a człowiek spożywający np. ryby wprowadza do swojego organizmu toksyczne pierwiastki, np. rtęć, ołów, kadm. Nawozy mineralne, wypłukiwane przez wody opadowe, spływając do rzek i jezior są przuczyną eutrofizacji wód.

 

                                                                     

2. Klasy czystości wód

• klasa I o najwyższym stopniu czystości, nadająca się do picia, hodowli ryb łososiowatych, przemysłu spożywczego i farmaceutycznego,
• klasa II wody dość czyste, nadające sie do hodowli zwierząt, urządzania kąpielisk oraz celów rekreacyjnych i uprawiania sportów wodnych
• klasa III wody średnio zanieczyszcone nadające się do wykorzystania w przemyśle, do produkcji ogrodniczej i nawadniania terenów rolniczych

Wody, których cechy przekraczaja granice charakterystyczne dla klasy III, określa się jako pozaklasowe.

Czy Wiesz , że:

prawie 50% objętości wód w jeziorach oraz niemal 40% rzek w Polsce jest tak bardzo zanieczyszcona, że nie może być zaliczona do żadnej z klas czystosci. Stwierdza się stałe zmniejszanie ilości wód I i II klasy czystości

raki są biologicznymi wskaźnikami? Obecność raków w wodzie świdaczy o tym, że jej pH jest większe lub równe niż 6,2

3. Wody charaktetyzują się zdolnością do samooczyszczania.

W procesie samooczyszczania można wyróżnić dwa zjawiska:

• jedno, które dobrze znacie: sedymentacja, czyli opadanie zawiesin na dno zbiornika,
• drugie, to rozkład biochemiczny węglowodanów i tłuszczów w warunkach tlenowych, prowadzący do powstania CO₂ i wody, a  białek do CO₂, H₂O, jonu azotanowego(V) i saiczanowego(VI)

Zadanie domowe.

Już wiecie skąd biorą się zanieczyszczenia wody.

                                                                   

Przeczytajcie w podręczniku, str163, jak działają oczyszczalne ścieków.

Napiszcie w punktach, jakie znacie sposoby ochrony wód przed zanieczyszczeniami.

24.03.2021r. środa

Temat. Woda jako rozpuszczalnik.

Dzisiaj odpowiemy na pytania:

1. Co to jest dipol?

2. Na czym polega rozpuszczanie?

3. Dlaczego jedne substancje rozpuszczają się w wodzie a inne nie?

 

Dipol

Cząsteczka wody ma dwa bieguny: ujemny w pobliżu atomu tlenu i dotatni w pobliżu atomów wodoru.

Cząsteczka wody jest więc dipolem: ma budowę polarną.

                            

 

Budowa polarna cząsteczki wody wpływa na zdolność rozpuszczanie się w niej substancji:

• dobrze rozpuszczają się w wodzie substancje o budowie polarnej, a więc takie, które mają dwa bieguny np. sól kuchenna NaCl - chlorek sodu, który jest związkiem jonowym. Gdy substancję polarną rozpuszcza sie w wodzie, to cząsteczki ustawiają się w wodzie w taki sposób, aby dodatni biegun cząsteczki wody stykał się z ujemnym biegunem substancji rozpuszczanej i odwrotnie:     

                                                       

 

Rozpuszczanie to wnikanie jednej substancji między cząsteczki drugiej substancji.

• w wodzie nie rozpuszczają się natomiast substancje, które nie mają budowy polarnej np. olej, benzyna. 

 

Zadanie domowe       

Wykonaj doświadczenie.

Trzy szklanki wody do połowy ich objętości napełnij wodą. Następnie do pierwszej wlej pół łyżeczki oleju, do drugiej wsyp pół łyżeczki proszku do pieczenia, do trzeciej - pół łyżeczki kwasku cytrynowego. Zawartość każdej szklanki wymieszaj łyżeczką.

Zapisz swoje obserwacje i sformułuj wniosek.

Nie zapomnijcie o ćwiczeniach: str. 95, 97 (zad. 1,2,3,7).

19.03.2021r piątek

Witam

Dzisiaj zaczynamy realizację bardzo ciekawego działu:

 WODA I ROZTWORY WODNE

Oprócz bardzo przyjemnych zagadnień o wodzie czekają nas w tym dziale obliczenia chemiczne, za którymi nie przepadacie. Jakoś sobie z tym poradzimy.

Dzisiaj zaczynamy od wody.

Temat. Woda - główny składnik hydrosfery.

Notatka do zeszytu:

I. Wystepowanie wody.

Woda jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem chemicznym na Ziemi. Zajmuje 2/3 powierzchi kuli ziemskiej. Jednak woda słodka stanowi tylko 0,003%.

Woda występuje:

1. w stanie wolnym:

a. jako ciecz (morza, oceany, jeziora, rzeki, strumienie, wody gruntowe, podziemne i mineralne, składnik wielu organizmów żywych),

b. para wodna (w atmosferze),

c. ciało stałe (lodowce,łód, śnieg, grad)

2. w stanie związanym : wchodzi w skład wielu minerałów jako woda krystalizacyjna, w organizmach żywych.

II. Fizyczne właściwości wody.

III. Obieg wody w przyrodzie (podręcznik strona 161)

IV. Wykrywanie wody w związkach organicznych (przeczytajcie doswiadzenie 5.1.1 str 160 z podręcznika)

►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►

2019/2020

 

 

 

24.06.2020r. środa

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat: Utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcjach chemii w klasie VII. Bezpieczne wakacje

Witam

Dział, który zajmuje się klasyfikacją związków chemicznych nazywamy systematyką .

Dzisiaj przypomnimy podstawowe wiadomości o tlenkach i wodorkach, które są najprostszymi związkami chemicznymi. W klasie ósmej będzimy dalej omawiać związki chemiczne: wodorotlenki, kwasy i sole.

Teraz zobaczymy kilka doświadczeń chemicznych, które opisują właściwości, otrzymywanie i zastosowanie tlenków metali i niemtali.

Zadanie domowe

W wolnych chwilach w proszę zapoznajcie się z ciekawym spojrzeniem na chemię:

https://epodreczniki.pl/a/swiat-pelen-chemii/DNyO279Gw
 

Mam nadzieję, że we wrześniu na lekcjach chemii spotkamy się w szkole.
Życzę Wam bezpiecznych wakacji.

" Co zrobić aby się nie zarazić?":

https://epodreczniki.pl/a/co-zrobic-aby-sie-nie-zarazic/DQseCYRyk
 

 

19.06.2020r piątek

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat: Reakcje chemiczne - powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

Substancje mogą powstawać w różny sposób, na przykład w wyniku połączenia się atomów pierwiastków chemicznych bądź na drodze rozpadu związków chemicznych. Powstawaniu nowych substancji może towarzyszyć wiele efektów. Zdarza się też, że reakcje przebiegają bez widocznych zmian. Niezależnie od tego każdą z przemian chemicznych można zpisać przy pomocy równania reakcji.

Jak przedstawiamy przebieg reakcji chemicznej?

Substancje uczestniczące w przemianie chemicznej nazywamy reagentami: te substancje, które ulegają przemianom w wyniku reakcji chemicznej, to substraty, natomiast te, które  powstają w wyniku reakcji, to produkty.
Przemianę chemiczną opisuje się za pomocą równania reakcji. Po jego lewej stronie zapisuje się substraty, po prawej zaś – produkty. Przy użyciu strzałki zaznacza się kierunek reakcji – od substratów do produktów:

substraty   →   produkty

Jak zapisujemy równanie reakcji chemicznej?

Równaniach reakcji można zapisywać posługując się nazwami pierwiastków i związków chemicznych bądź  symbolami pierwiastków i wzorami związków chemicznych.

 

Podział reakcji chemicznych:

a. ze względu na efekty energetyczne:

reakcje egzoenergetyczne : to takie reakcje, w wyniku których następuje przekazanie energii do otoczenia np. spalanie matanu:

CH₄    +   2 O₂    →   CO₂    +   2 H₂O

reakcje endoenergetyczne : to takie reakcje, do przebuegu których należy dostarczać energię z zewnątrz od początku do końca trwania procesu np. termiczny rozkład tlenku miedzi(II) lub manganianu(VII) potasu w celu otrzymania tlenu:

 

                                                                                            1000^oC                  

 2 CuO       →    2 Cu   +   O₂

                                                                                 T

 2 KMnO₄    →      K₂MnO₄    +  MnO₂     +    O₂

b. ze względu na rodzaj użytych substratów i otrzymanch produktów (typy reakcji chemicznych):

synteza łączenia np.                 2  H₂   +   O₂     →     2 H₂O

 

analiza     rozkład      np                    2 H₂O     →     2H₂     +      O₂

 

_{wymiana np.                    Zn    +  2 HCl     →      ZnCl2}    +     H₂

 

_{Zadanie domowe}

Bardzo dobre podsumowanie wiadomości dotyczące reakcji chemicznych znajdziecie na stronie:

https://epodreczniki.pl/a/reakcje-chemiczne---podsumowanie/D1859rN9J

 

 

 

 

10.06.2020r środa

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat: Prawo zachowania masy i prawo stałości składu - powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

 

Dzisiaj przypomnimy podstawowe prawa chemiczne: prawo zachowania masy Łomonosowa 1756 i Lavoisier 1785 oraz prawo stałości skłądu Prousta 1799. Oba prawa mają zastosowanie przy interpretacji równań reakcji  oraz prawie we wszystkich obliczeniach chemicznych. 

 

 

 

1. Prawo zachowania masy: nic w przyrodzie nie ginie

„ w układzie zamkniętym suma mas substratów jest równa sumie mas produtów reakcji chemicznej”

 

Prawo zachowania masy pomaga określić masę jednej substancji, gdy znamy masy pozostałych substratów i produktów. Znajomość tego prawa pozwala także obliczyć między innymi ilość produktów powstających z określonej masy substratów. 

 

 

 

 

2. Prawo stałości składu: w każdym związku chemicznym stosunek mas pierwiastków wchodzących w jego skład jest stały i charakterystyczny dla danego związku.

Dziś prawo to wydaje się nam oczywiste i mało odkrywcze. Ale musimy pamiętać, że zostało sformułowane w czasach, gdy nie wiedziano nic na temat budowy materii, nieznane były takie pojęcia jak pojęcie atomu czy cząsteczki i nikt nie posługiwał się wzorami chemicznymi związków. Obecnie na podstawie wzoru chemicznego, na przykład wody H₂O, i danych zawartych w układzie okresowym możemy określić stosunek masowy wodoru do tlenu w wodzie (2 : 16), natomiast niecałe 150 lat temu wyciągnięcie takiego wniosku wymagało wielu żmudnych prac doświadczalnych.

 

mH :mO w H₂O = 2 : 16 = 1 : 8                                                    (H₂O)₆    H₁₂O₆

Przykłady:

mH :mS : mO w H₂SO₄ = 2 : 32 : 64  = 1 : 16 : 32 

mCa : m O : mH w Ca(OH)₂ =  40 : 32 : 2 = 20 : 16 : 1

Pamiętaj, że

stosunki masowe pierwiastków wyrażamy liczbami niemianowanymi, całkowitymi, jak najprostszymi. 

 

Zadanie domowe

 

Zad.1.

Określ stosunki masowe pierwiastków w kwasie siarkowym(IV) H₂SO₃ oraz w tlenku żelaza(III) Fe₂O₃

 

mH : mS : mO w H₂SO₃ = 2 : 32 : 48 = 1 : 16 : 24

 

m Fe : mO w Fe₂O₃ = 112 : 48 = 56 : 24 = 28 : 12 = 14 : 6 = 7 : 3

 

Zad.2.

W reakcji chemicznej 128 g miedzi z tlenem powstało 144 g tlenku miedzi(I). Oblicz masę użytego tlenu i podaj stosunek masy miedzi do masy tlenu w otrzymanym związku chemicznym.

 

2 Cu  +  O₂  →  2 CuO

 

                                                               128g   + x     =    144g

                                                                x = 16g

 

 

 

 

 

 

 

 

05.06.2020r   piątek  Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat:  Konfiguracja elektronowa - powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

 

Dzisiaj przypomnimy sobie, jak rozkładają się elektrony na powłokach elektronowych. Przy okazji kilka podstawowych pojęć:

 

• Elektrony w atomie krążą w ściśle określonej przestrzeni wokół jądra (w obszarach zwanych powłokami elektronowymi).

• Każda powłoka może pomieścić ograniczoną liczbę elektronów 2n², n – numer powłoki.

• Rozmieszczenie elektronów w atomie nazywa się konfiguracją elektronową.

• Ostatnia powłoka w atomie nosi nazwę powłoki walencyjnej, a elektrony poruszające się w jej przestrzeni to elektrony walencyjne.

Powłokom elektronowym w atomie nadano symbole literowe od K do Q. Powłoka najbliżej jądra (pierwsza) oznaczona jest literą K. Następne to: L, M, N, O, P, Q.

Na każdej z powłok może znajdować się określona liczba elektronów. Na przykład na pierwszej powłoce mogą przebywać tylko dwa elektrony, a na trzeciej – osiemnaście. Im dalej od jądra atomu znajduje się powłoka, tym więcej elektronów może pomieścić. Maksymalną liczbę elektronów, jaka może znajdować się na powłoce, opisuje wzór: 2n²,  w którym n oznacza numer powłoki.

Liczby elektronów przypisane powłokom

 

Jak rozmieszczone są elektrony w atomie?

Rozmieszczenie elektronów na poszczególnych powłokach nazywa się konfiguracją elektronową. Jej zapis pprzypomnimy na przykładach. Przedstawienie konfiguracji elektronowej atomu rozpoczniemy od atomu helu, który ma dwa elektrony. Te dwa elektrony mogą przebywać na pierwszej powłoce K. Tę informację możemy zaprezentować na kilka sposobów.

Konfiguracja elektronowa i liczba elektronów walencyjnych przykładowych atomów

                                               

₂He: K²                      ₃Li: K²L¹                ₄Be: K²L²

₁₁Na: K²L⁸M¹      konfiguracja skrócona:     [₁₀Ne]M¹

₃₅Br: K²L⁸M¹⁸N⁷ 

 ₅₀Sn: K²L⁸M¹⁸N¹⁸ O⁴    

Więcej przykładów na zajęciach. Zobaczymy  filmy i animacje związne z rozmieszczaniem elektronów na powłokach elektronowych.

 

03.06.2020r   środa   Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

 

Temat:  Budowa atomu a położenie pierwiaska w układzie okresowym pierwiastków       

                chemicznych - powtórzenie i utrwalenie wiadomości.

Ucząc się o budowie dowiedzeliście się że:

•  pierwiastki są uporządkowane w układzie okresowym według wzrastającej liczby protonów w jądrze atomu, według tzw liczby atomowej Z;

•  elektrony w atomie są rozmieszczone na powłokach;

•  zapis przedstawiający rozmieszczenie elektronów w atomie nazywa się konfiguracją elektronową;

•  elektrony na ostatniej powłoce są nazywane elektronami walencyjnymi;

• pierwiastki należące do jednej grupy mają podobne właściwości, a pierwiastki z tego samego okresu nie wykazują charakterystycznych podobieństw;

• liczba elektronów walencyjnych w atomach pierwiastków leżących w grupach głównych jest równa numerowi grupy głównej;

• liczba  powłok w atomach pierwiastków wyznaczana jest na podstawie numeru okresu, w który atom danego pierwiastka się znajduje.

• suma protonów i neutronów w jądrze tomu określana jet mianem liczby masowej A

   

  Przykład:

  Jak położenie potasu w układzie okresowym wpywa na budowę jego atomu?

  

  Atom potasu zbudowany jest z czterech połok elektronowych, bo znajduje się w czwartym okresie

  Atom potasu ma jeden elektron walencyjny (jeden elektron na ostatniej powłoce elektronowej) bo znajduje się  w pierwszej grupie

  

  Atom potasu ma 19 protonów w jądrze atomu, bo znajduje się na 19 miejscu w układzie okresowym - jego liczba aomowa Z wynosi 19

  Dla izotopu potasu ³⁹K o liczbie masowej A równej 39 liczba neutronów w jądrze atomu wynosi 20

   

  Masa atomowa potasu równa 39,1 u wynaczona jest na podstwie średniej ważonej wszystich izotopów tego pierwiastka

  Potas jest metalem jednowartościowym, podobnie jak pozostałe pierwiaski leżące w grupie 1 (wytwarza tylko jedno wiązanie chemiczne łącząc się z innymi pierwiastkami w związki chemiczne).

   

  A teraz przypomnimy zadania związane z budową atomu i jego położeniem w ukłądzie okresowym: ćwiczenia str 30 - 33. 

  Zadanie domowe

  Na następną lekcję przypomnij sobie co to są izotopy i jaki jest ich podział oraz jakie właściwości ma promieniowanie alfa, beta,  gamma. : zrób krótką noatakę

 

 

29. 05.2020r.  piatek  Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat: BUDOWA ATOMU  Rozwój poglądów na budowę atomu - powtórzenie i utrwalenie wiadomości

1. Co to jest atom?

Podstawowymi elementami, z których zbudowana jest materia, są atomy.  Substancje tworzące świat materialny składają się z różnych atomów. Atomy mają masę, objętość i kształt. Każdy pierwiastek składa się z atomów tylko jednego rodzaju – miedź – z atomów miedzi, cyna zaś – z atomów cyny. Pojedyncze atomy miedzi i cyny są zbudowane z tych samych cząstek, a różnią się tylko ich liczbą. Dlatego różnice te są wystarczające, aby ich zbiory tworzyły pierwiastki o odmiennych właściwościach.

Atomy miedzi i cyny

 

Przypomnimy podstawowe pojęcia związne z budową atomu

 

atom najmniejsza część pierwiastka chemicznego, zachowująca jego właściwości

John Dalton (czyt. dżon dalton)

 

 

elektron trwała cząstka elementarna o ładunku ujemnym (elementarnym ładunku ujemnym); składnik atomu, zajmuje obszar w  przestrzeni wokół jądra

 

jądro atomowe centralna część atomu, zbudowana z jednego lub więcej protonów i neutronów (nie wszystkie jądra atomowe zawierają neutrony); stanowi niewielką część objętości całego atomu; w jądrze skupiona jest prawie cała masa atomu

 

liczba atomowa Z liczba protonów w jądrze atomowym (równa liczbie elektronów)

 

liczba masowa A  liczba nukleonów, równa sumie liczby protonów i liczby neutronów

 

neutron n cząstka bez ładunku elektrycznego, składnik jądra atomowego

 

nukleony składniki jądra atomowego; zaliczają się do nich protony i neutrony

 

proton  p cząstka o elementarnym ładunku dodatnim, składnik jądra atomowego

                                                                proton          neutron           elektron

Trochę historii                                               

                   

Demokryt                                                        Planetarny model budowy atomu            Teoria orbit stacjonarnych

                                                                        Rutheford                                                Niels Bohr

 

Zadanie domowe

Na następną lekcję przypomnij sobie podstawowe wiadomości związane z budową atomu:

• Podstawowym elementem materii jest atom.

• Atom jest zbudowany z jądra i poruszających się wokół niego elektronów (ujemnie naładowanych cząstek).

• Jądro atomowe zajmuje centrum atomu i składa się z nukleonów, którymi są protony (cząstki o ładunku dodatnim) i neutrony (cząstki, które nie posiadają ładunku elektrycznego).

• W jądrze atomowym jest skupiona prawie cała masa atomu.

• Liczba elektronów i protonów w atomie jest jednakowa.

• Atomy opisuje się za pomocą liczby masowej A i liczby atomowej Z.

• Liczba atomowa to liczba protonów w jądrze atomu.

• Liczba masowa to suma liczby protonów i liczby neutronów w jądrze atomu.

• Jednostką masy atomowej jest unit [u], a jego masa wynosi 1,66 · 10^-24 g      (1,66•10^-27 kg)

 

    

 

27. 05.2020r.  środa    Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Temat: Stężenie procentowe roztworu - podsumowanie wiadomości

 

Na dzisiejszej lekcji utrwalamy wiadomości z zakresu stężenia procentowego roztworu. Zastanówcie się, które zdania sprawiły wam kłopot. Rozwiążemy je jeszcze raz.

 

22. 05.2020r.  piątek

Temat: Utrwalenie widomości z działau WODA I ROZTWORY WODNE

W ramach podsumowania wiadomości  o wodzie i roztworach wodnych  bardzo Was proszę o rozwiązanie logogryfu znajdującego się w zeszycie ćwiczeń strona 118 

 

Spróbujcie narysować plakat (kolaż), który będzie utrwalał widomości zdobyte przez Was  podczas realizacji tego działu. Czekam na Wasze prace:)

 

 

 

20.05.2020r.  środa

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Mieszanie roztworów.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Dzisiaj  nauczymy się obliczać steżenie  roztworu, powstałego po zmieszaniu roztworów o różnych stężeniach.

Czasami mieszmy ze sobą roztwory tej samej substancji. Jeśli stężenie obu roztworów jest jednakowe, to roztwór po zmieszaniu też będzie wykazywał to samo stężenie.

Jeśli  zmieszamy ze sobą roztwory tej samej substancji,  o różnym stężeniu, to stężenie powstałego w ten sposób roztworu będzie różniło się od stężenia obu użytych roztworów.

Można je obliczyć. W praktyce stosuje sie schemat krzyzowywynikający z reguły mieszania (masa roztworu początkowego jest odwrotnie proporcjonalna do różnicy stężeń roztworu początkowego i końcowego.

Przykład

Oblicz, w jakim stosunku masowym należy zmieszać 30 - procentowy roztwór   pewnej soli  z roztworem 60 - procentowym tej samej soli, aby otrzymać roztwór 45 - procentowy.

 

Odp: Aby otrzymać 45% roztwór soli należy jedną część wagową roztworu 30% zmieszać z jedną częścią wagową roztworu 60%

Teraz poznamy inny sposób obliczania stężeń mieszanych roztworów: rorozwiązujemy zadania 9,10,11, 12 strona 116,117 zeszyt ćwiczeń. 

Zadanie domowe

Jeszcze raz zobacz jak obliczamy stężenia mieszanych roztworów

15.05.2020r.  piątek

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Zatężanie roztworu.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Dzisiaj poznamy metody zwiękaszania stężenia procentowego roztworu - : zatężania roztworu: 

1. odparowanie rozpuszczalnika

2.zwiększenie ilości substancji w roztworze

 

 

Teraz będziemy rozwiązywać zadania 5,6,7 i 8 str. 114, 115 z zeszytu ćwiczeń.

 

Zadanie domowe

Zajrzyjcie do podręcznika, str 188 "Jak zatęża się roztwór?" - znajdziecie tam kilka metod zwiększanie stężenia procentowego roztworu.

13.05.2020r.  środa

Dzisiaj o godz 9.00 spotykamy się na Skype

Temat. Zmiana stężenia procentowego. Rozcieńczanie roztworu.

 

Dzisiaj  nauczysz się obliczać stężenie procentowe roztworu, który uległ rozcieńczeniu - na zajęciach rozwiązujemy zadania: 1,2,3 ze strony 111 oraz zadania obliczeniowe: 1 i 2 ze strony 112 (ćwiczenia)

Jak nazywa się proces, podczas którego dodajemy rozpuszczalnika do roztworu?

Podczas wielu czynności związanych z pracą zawodową, nauką lub codziennym życiem dodajemy do różnych płynów (roztworów substancji) wodę lub inny rozpuszczalnik. Proces, który wtedy wywołujemy, nazywa się  rozcieńczaniem. W jego wyniku zwiększamy ilość (masę) rozpuszczalnika, natomiast ilość (masa) substancji rozpuszczonej nie ulega zmianie.

Jak zmienia się stężenie roztworu po jego rozcieńczeniu?

 

Ciekawostka

Innym możliwym sposobem rozcieńczenia roztworu jest usunięcie substancji rozpuszczonej. Zabieg ten jest dość trudny do wykonania i możliwy tylko w przypadku stężonych roztworów. Polega on na ochłodzeniu roztworu do temperatury, w której rozpuszczalność substancji rozpuszczonej jest na tyle niska, że następuje wydzielanie się substancji z roztworu. Po usunięciu wydzielonej substancji roztwór zawiera jej mniej, a jego stężenie procentowe jest wyższe od wyjściowego.

 

Uwaga! 

Niebawem wystawiam przewidywane oceny klasyfikacyjne - proszę o uzupełnienie braków i  wysłanie zaległych  prac.

 

08.05.2020r.  piątek

Temat. Stężenie procentowe a rozpuszczalność.  Doświadczenia i obliczenia chemiczne

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Na dzisiejszych zajęciach

• oglądamy doświadczenia, w których zobaczymy nam na czym polega rozpuszczanie substancji chemicznych w wodzie oraz co to jest rozpuszczalność. 
• przeliczamy rozpuszczaność na stężenie procentowe i odwrotnie (ćwiczenia strona110)

 

06.05.2020r.  środa

Temat. Stężenie procentowe roztworu - zadania z gęstością.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

 

Dzisiaj kontynuujemy obliczenia stężenia procentowego roztworu - tym razem to zadania z gęstością.

Poniżej  wzór na gęstość substancji, z którego korzystaliśmy już na początku roku szkolnego: 

                                                                  

d - gęstość substancji, wyrażana w g/cm³ lub w kg/dm³

m - masa substancji, wyrażana  w g (gramach), kg (kilogramach)

V - objętość substancji wyrażana w cm³, dm³

Gęstość substancji to stosunek masy substancji do objętości jaką ona zajmuje.

Wzór na gęstość będziemy wykorzystywali dzisiaj do obliczania stężenia procentowego roztworu.

Dzisiaj rozwiązujemy zadania 9, 10,11 stona 109, 110 zeszyt ćwiczeń. Uczniowie, którzy nie będą brali udziału w zajęciach online, rozwiązują zadania w domu (praca domowa).

29.04.2020r.  środa

Temat. Wyznacznie masy substancji  w roztworze o znanym stężeniu i  obliczanie masy roztworu o danym stężeniu procentowym 

 

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Na zajęciach online rozwiązujemy zadania 5, 6, 7, 8 z ćwiczeń strona106, 107, 108.
Uczniowie, którzy nie biorą udziału w zajęciach muszą poradzić sobie sami.

Pomocne Wam będą wzory na obliczanie masy substancji i masy roztworu, które otrzymujemy po przekształceniu wzorów na stężenie procentowe: 

 

  m_s : masa substancji

                                                                                  m_r :  masa roztworu

 

 

 

24.04.2020r. piątek

Temat. Stężenie procentowe roztworu -  obliczenia chemiczne.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype 

Na dzisiejszej lekcji rozwiązujemy zadania rachunkowe w zeszycie ćwiczeń, potrzebny będzie kalkulator. 

Poniżej mapa pojęć: bardzo okrojone podsumowanie wiadomości o roztworach i stężeniach, ale przydatne przy rozwiązywaniu zadań. Mapę pojęć możecie wydrukować  -wysłałam Wam w zakładce zadania domowe w e-dzeinniku i w Plikach na Teamsie

                                                                     

 

Zadanie domowe

Osoby nieobecne na chemii online rozwiązują zadanie  1,2,3,4 str. 104-106 w zeszycie ćwiczeń.

Kilka wsazówek: 

Jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym?

 Krok po kroku:

                              

                              1

                              

                               2

                               

                             3

                          

 

22.04.2020r. środa

Temat. Stężenie procentowe roztworu.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype (będziemy korzystać z podręcznika i zeszytu ćwiczeń)

Notatka do lekcji

Stężenie procentowe C_p lub c_p jest miarą zawartości substancji rozpuszczanej w roztworze

 

Stężenie procentowe - określa ilość gramów substancji rozpuszczonej w 100g roztworu.

• roztwór jest dwu-procentowy 2% tzn, że w w 100 gramach roztworu znadują się dwa gramy substancji rozpuszczonej:

masa substancji:                  m_s= 2g

masa roztworu;                    m_r=100g

masa rozpuszczalnika:        m_rozp. = 100g roztworu  -  2g substancji  =  98g rozpuszczalnika

• np. ocet 6% - oznacza, że w 100g octu rozpuszczono 6g kwasu octowego.

 

Wzór na obliczanie stężenia procentowego:

                                                                      

C_p = m_s/m_r-ru ∙ 100%

 

m_s - masa substancji rozpuszczonej

m_r-ru - masa roztworu

 

m_r-ru = m_s + m_rozp.

 

m_rozp. - masa rozpuszczalnika

Teraz zobaczymy doświadczenie: Sporządzanie roztworu o określonym stężęniu procentowym

Zadanie domowe

Zad. 1, 2, 3 str 103 ćwiczenia

Zadanie.

Przekształcić wzór na C_p tak aby obliczyć m_s oraz m_r.

17.04.2020r. piątek

Temat. Rozpuszczalność substancji  - obliczenia chemiczne.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype (będziemy korzystać z podręcznika i zeszytu ćwiczeń - rozwiązujemy zadania z zeszytu ćwizeń str. 101, 102)

Notatka do lekcji

Przykład (zadanie + rozwiązanie)

Oblicz, w jakiej ilości wody należy rozpuścić 40g azotanu(V) ołowiu(II), aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC

Z wykresu rozpuszczalności (podręcznik str. 204) odczytujemy rozpuszczalność azotanu(V) ołowiu(II) w temperaturze 60^oC - wynosi ona 96 g. Oznacza to, zew 100 g wody w temperaturze 60^oC można rozpuścić 96 g azotanu(V) ołowiu(II), żeby otrzymać roztwór nasycony. W jakiej ilości wody można więc rozpuścić 40 g azotanu(V) ołowiu(II), aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC?

 

Najlepiej ułożyć proporcję:

                                         96 g Pb(NO₃)₂        —        100 g wody

                                         40 g Pb(NO₃)₂        —            x g wody

rorwiązujemy proporcję: 

                                        96 g ·  x   =    40 g ·   100 g

                                        x    =   40 g ·   100 g /   96 g

                                        x    =   41,7 g

Odp. Aby otrzymać roztwór nasycony w temperaturze 60^oC należy 40 g azotanu(V) ołowiu(II) rozpuścić w 41,7 g wody.

 

Przykłady rozwiązanych zadań są w podręczniku str. 175, 176.

Zadanie domowe

Zad. 1, 2,3 str. 177 (podręcznik)

 

15.04.2020r środa

Temat. Interpretacja krzywych rozpuszczalności substancji chemicznych w wodzie.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype (będziemy korzystać z podręcznika i zeszytu ćwiczeń)

Notatka do lekcji

1.  Rozpuszczalność jest cechą charakterystyczną danej substancji. Rozpuszczalność określamy dla roztworu nasyconego.

2. Zależność między rozpuszczalnością a temperaturą można przedstawić graficznie za pomocą krzywej rozpuszczalności (podręcznik str.204 i str.205).

Analiza krzywych rozpuszczalności umożliwia stwierdzenie,  że rozpuszczalność substancji w wodzie zależy od rodzaju substancji i od temperatury.

Rozpuszczalność większości substancji stałych w wodzie zwiększa się ze wzrostem temperatury (podręcznik str. 204):

• zwiększenie rozpuszczalności azotanu(V)srebra - AgNO₃ jest znaczne
• rozpuszczalność chlorku sodu - NaCl - w bardzo małym stopniu zwiększa się ze wzrostem temperatury
• rozpuszczalność octanu wapnia - (CH₃COO)₂Ca - w małym stopniu zmniejsza się ze wzrostem temperatury (krzywej rozpuszczalności octanu wapnia nie ma w podręczniku).

Rozpuszczalność gazów w wodzie zmniejsza się ze wzrostem temperatury (podręcznik str. 205). Dlatego ciepła woda zawiera mniej rozpuszczonych gazów niż woda zimna. Ryby i rośliny wodne łatwiej oddychają w wodzie zimnej, gdyż zawiera ona więcej tlenu niż woda ciepła.

Zadanie domowe

Zeszyt ćwiczeń str.99,100

 

08.04.2020r. środa

Temat. Badanie rozpuszczalności róznych substancji chemicznych w wodzie. Roztwory.

Dzisiaj o godz 9,00 spotykamy się na Skype

Notatka do lekcji

1.  Rozpuszczanie substancji chemicznych w wodzie (benzynie, alkoholu, czy innych rozpuszczalnikach) jest zróżnicowane. 

Rozpuszczanie substancji w wodzie:

• bardzo dobrze w wodzie rozpuszczają się sbustancje jonowe np sól kuchenna NaCl oraz związki kowalencyjne spolaryzowane np. kwas solny HCl,
• niektóre substancje rozpuszczają sie w sposób ograniczony np. wodorotlenek wapnia Ca(OH)₂  czy tlenek węgla(IV) CO₂ (wśród nich są zarówno związki jonowe jak i spolaryzowane)
• niektóre są w wodzie praktycznie nierozpuszczalne np. krzemionka (piasek) SiO₂

 

Czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie:

• mieszanie
• stopień rozdrobnienia substancji rozpuszczanej
• temperatura

 

Uwaga: ze wzrostem temperatury przeważnie rośnie rozpuszczalność substancji stałych a maleje rozpuszczalność gazów w wodzie.

Substancje chemiczne rozpuszczając się w wodzie tworzą roztwory

Roztwór to mieszanina przeważnie jednorodna co najmniej dwóch składników, z których jeden jest substancją rozpuszczoną a drugi rozpuszczalnikiem

2. Podzaił roztworów wodnych.

Przyjmując za kryterium stopień nasycenia roztwory dzielimy na:

a. nasycony czyli taki, w którym w określonej objętości wody w danej temperaturze nie można rozpuścić danej substancji ( tzn.  ustala sie stan równowagi dynamicznej z osadem),

b. nienasycony czyli taki, w kórym w określonej objętości wody w danej temperaturze można jeszcze rozpuścić dana substancję

Przyjmując za kryterim podziału  wielkość cząstek substancji rozpuszczanej, roztwory dzielimy następująco:

a. właściwe:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest mniejsza od 1 nm [nanometr =10^-9m]

b. koloidy:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 1 nm, a mniejsza od 200 nm

c. zawiesiny:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 200 nm

Należy pamiętać, że ta sama substancja może tworzyć roztwory właściwe, układy koloidalne lub zawiesiny, w zależności od :

- stopnia rozdrobnienia

- rodzaju rozpuszczalnika

Charakterystyka roztworów:

roztwory właściwe: jednorodne fizycznie - każda próbka pobrana z dowolnego miejsca roztworu ma taki sam skład ilościowy i jakościowy

koloidy:  -  niejednorodne fizycznie,  ulegają zjawisku polegającym na wytworzeniu się charakterystycznego stożka podczas przechodzenia światła przez roztwór tzw. efekt Tyndala

zawiesiny: niejednorodne fizycznie, w odróżnieniu od koloidów nie dają efektu Tyndala

Zadanie domowe

Zeszyt ćwiczeń: zad 4, 5  str. 96

Zeszyt przedmiotowy: Co to jest emulsja? Podaj przykłady emulsji.

 

 

 

03.04.2020r. piątek

Temat. Zanieczyszczenia wód naturalnych.

Moje drogie dzieci: ten temat jest na pograniczu chemii, biologii i ochrony środowiska. Jak myślicie: czy warto poświęcić mu trochę czasu?

Zapewne tak. Czy dużo wiemy na ten temat: oczywiście, że wiemy, ale trochę uporządkujemy naszą wiedzę.

Notatka do lekcji.

1. Zanieczyszczenia wód naturalnych - mogą być natury chemicznej, fizycznej, fizjologicznej i biologicznej:

• zanieczyszczenia fizyczne: odnoszą się do zmiany zabarwienia, mętności, temperatury
• zanieczyszczenia fizjiologiczne: nieprzyjemny zapach i smak, wywołany obecnością specyficznych substancji
• zanieczyszczenia biologiczne: spowodowane bakteriami, wiriusami, pierwotniakami (niepożądane mikroorganizmy i ich toksyczne wydzieliny)
• zanieczyszczenia chemiczne: to najliczniejsze i najbardziej różnorodne zanieczyszczenia, najczęściej trwale utrzymujące się w wodzie m.in. detergenty, pestycydy, fenole.

           Metale ciężkie kumulująe się w osadach dennych, wchodząc w łancuchy troficzne mogą wywołać groźne skutki w biocenozie, a człowiek spożywający np. ryby wprowadza do swojego organizmu toksyczne pierwiastki, np. rtęć, ołów, kadm. Nawozy mineralne, wypłukiwane przez wody opadowe, spływając do rzek i jezior są przuczyną eutrofizacji wód.

 

                                                                     

2. Klasy czystości wód

• klasa I o najwyższym stopniu czystości, nadająca się do picia, hodowli ryb łososiowatych, przemysłu spożywczego i farmaceutycznego,
• klasa II wody dość czyste, nadające sie do hodowli zwierząt, urządzania kąpielisk oraz celów rekreacyjnych i uprawiania sportów wodnych
• klasa III wody średnio zanieczyszcone nadające się do wykorzystania w przemyśle, do produkcji ogrodniczej i nawadniania terenów rolniczych

Wody, których cechy przekraczaja granice charakterystyczne dla klasy III, określa się jako pozaklasowe.

Czy Wiesz , że:

prawie 50% objętości wód w jeziorach oraz niemal 40% rzek w Polsce jest tak bardzo zanieczyszcona, że nie może być zaliczona do żadnej z klas czystosci. Stwierdza się stałe zmniejszanie ilości wód I i II klasy czystości

raki są biologicznymi wskaźnikami? Obecność raków w wodzie świdaczy o tym, że jej pH jest większe lub równe niż 6,2

3. Wody charaktetyzują się zdolnością do samooczyszczania.

W procesie samooczyszczania można wyróżnić dwa zjawiska:

• jedno, które dobrze znacie: sedymentacja, czyli opadanie zawiesin na dno zbiornika,
• drugie, to rozkład biochemiczny węglowodanów i tłuszczów w warunkach tlenowych, prowadzący do powstania CO₂ i wody, a  białek do CO₂, H₂O, jonu azotanowego(V) i siarczanowego(VI)

Zadanie domowe.

Już wiecie skąd biorą się zanieczyszczenia wody.

                                                                   

Przeczytajcie w podręczniku, str163, jak działają oczyszczalne ścieków.

Napiszcie w punktach, jakie znacie sposoby ochrony wód przed zanieczyszczeniami.

 

01.04.2020r. środa

Temat. Woda jako rozpuszczalnik.

Dzisiaj odpowiemy na pytania:

1. Co to jest dipol?

2. Na czym polega rozpuszczanie?

3. Dlaczego jedne substancje rozpuszczaja sie w wodzie a inne nie?

 

Dipol

Cząsteczka wody ma dwa bieguny: ujemny w pobliżu atomu tlenu, i dotatni w pobliżu atomów wodoru. Cząsteczka wody jest więc dipolem: ma budowę polarną.

                            

 

Budowa polarna cząsteczki wody wpływa na zdolność rozpuszczanie sie w niej substancji:

• dobrze rozpuszczają sie w niej substancje o budowie polarnej, a więc takie, które mają dwa bieguny np. sól kuchenna NaCl - chlorek sodu, który jest związkiem jonowym. Gdy substancję polarną rozpuszcza sie w wodzie, to cząsteczki ustawiają się w wodzie w taki sposób, aby dodatni biegun cząsteczki wody stykał się z ujemnym biegunem substancji rozpuszczanej i odwrotnie:     

                                                       

 

Rozpuszczanie to wnikanie jednej substancji między cząsteczki drugiej substancji.

• w wodzie nie rozpuszczaja się natomiast substancje, które nie mają budowy polarnej np. olej, benzyna. 

 

Zadanie domowe       

Wykonaj doświadczenie.

Trzy szklanki wody do połowy ich objętości napełnij wodą. Następnie do pierwszej wlej pół łyżeczki oleju, do drugiej wsyp pół łyżeczki proszku do pieczenia, do trzeciej - pół łyżeczki kwasku cytrynowego. Zawartość każdej szklanki wymieszaj łyżeczką.

Zapisz swoje obserwacje i sformułuj wniosek.

Nie zapomnijcie o ćwiczeniach: str. 95, 97 (zad. 1,2,3,7).

27.03.2020r. piątek

Witam

Dzisiaj zaczynamy realizację bardzo ciekawego działu:

 WODA I ROZTWORY WODNE

Oprócz bardzo przyjemnych zagadnień o wodzie czekają nas w tym dziale obliczenia chemiczne, za którymi nie przepadacie. Jakoś sobie z tym poradzimy.

Dzisiaj zaczynamy od wody.

Temat. Woda - główny składnik hydrosfery.

Notatka do zeszytu:

I. Wystepowanie wody.

Woda jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem chemicznym na Ziemi. Zajmuje 2/3 powierzchi kuli ziemskiej. Jednak woda słodka stanowi tylko 0,003%.

Woda występuje:

1. w stanie wolnym:

a. jako ciecz (morza, oceany, jeziora, rzeki, strumienie, wody gruntowe, podziemne i mineralne, składnik wielu organizmów żywych),

b. para wodna (w atmosferze),

c. ciało stałe (lodowce)

2. w stanie związanym : wchodzi w skład wielu minerałów jako woda krystalizacyjna

II. Fizyczne właściwości wody.

III. Obieg wody w przyrodzie (podręcznik strona 161)

IV. Wykrywanie wody w związkach organicznych (przeczytajcie doswiadzenie 5.1.1 str 160 z podręcznika)

 

Resztę omówimy na następnej lekcji.

Zadanie domowe

Zadania  nr 1, 2,3,4 strona 91,92 (ćwiczenia). Do zeszytu proszę wpisać i uzupełnić przy pomocy podręcznika notatkę, która jest powyżej.

Czekam jeszcze na zaległe prace (gazy szlachetne i zanieczyszczenia)  od trzech osób!!!

 

                                                                      

25.03.2020r. środa

Witam Was na dzisiejszej lekcji:)

Temat. Multimedialne prezentacje projektów uczniowskich: gazy szlachetne, efekty zanieczyszczeń powietrza.

Dziękuję Wam bardzo za aktywność. Otrzymałam od Was wiele ciekawych prac.. Swoje prace możecie udostępnić wysyając je na maila klasowego, który zakładaliście na początku roku szkolnego.

W dzienniku lekcyjnym, w zakładce zadania domowe, umieściłam polecenie zrobienia w zeszycie tabeli podsumowujacej wiadomości o zanieczyszczeniach i efektach tych zanieczyszczeń. Każdy z Was opisywał jeden efekt a w tabeli nleży uwzględnić wszystkie: efekt cieplarniany, kwaśne opady, dziurę ozonową i smog.

Nie zapomnijcie o efekcie cieplarnianym - nikt nie zrobił prezentacji o tym zjawisku:(

Do piątku!

Zachęcam do dalszej pracy:)

20.03.2020r.

Jeszcze raz przypominam Wam o pracy dotyczącej gazów szlchetnych. Jeżeli nie macie możliwości wykonać prezentacji to można zrobić kolaż, plakat lub album. Proszę tylko napisać w jakiej formie praca będzie wykonana. Można wysłać zdjęcie pracy lub oddać ją dopiero po przyjściu doszkoły.

Na pracę dotyczącą efektów zanieczyszczń powietrza czekam do 24.03.2020 (wtorek). Od kilku osób już otrzymałam prezentacje, za co bardzo dziękuję. Na Wasze maile wysyłam oceny otrzymane za zadania domowe. Dzisiaj wyślę Wam oceny z kartkówek, które pisaliście na ostatniej lekcji.

20.03.20r. piątek

Notatka do zeszytu:

Temat. Zanieczyszczenia powietrza: utrwalenie i podsumowanie wiadomości

1. Rodzaje zanieczyszczeń powietrza.
2. Efekty zanieczyszczeń powietrza (smog, dziura ozonowa, efekt cieplarniany, kwaśne opady).
Proszę na podstawie podręcznika zrobić krótką notatkę do zeszytu i uzupełnić zeszyt ćwiczeń zgodny z tematem lekcji.
Dodatkowo proszę wybrać jeden efekt zanieczyszczeń, wykonać prezentację Power Point i  wysłać na mojego maila.
Przypominam Wam, że czekam na zaległą pracę domową z gazów szlachetnych

Zapraszam ponownie!

18.03.20r. środa

Notatka do zeszytu:

Temat. Wodór
1. Występowanie wodoru we wszechświecie
2. Budowa atomu na podstawie położenia w układzie okresowym.
3. Właściwości fizyczne wodoru.
4. Aktywność chemiczna wodoru.
5. Zastosowanie wodoru.

Proszę na podstawie podręcznika zrobić krótką notatkę do zeszytu i uzupełnić zeszyt ćwiczeń zgodny z tematem lekcji.

Ad 4.
Napisz wzory i nazwy systematyczne wodorków dla pierwiastków z trzeciego okresu:

NaH                 MgH₂                  AlH₃                  SiH₄                   PH₃                  H₂S                        HCl
wodorek          wodorek            wodorek           wodorek           wodorek           siarkowodór         chlorowodór
sodu                magnezu           glinu                  krzemu             fosforu

W nazwach systematycznych wodorków (w odróżnieniu od tlenków) nie podaje się wartościowości pierwiastków, ponieważ względem wodoru przyjmują one tylko jedną ściśle określoną wartościowość !!!