Drodzy uczniowie

przedstawiam zestaw zadań do wykonania

23.06.2021r. środa

Temat: Utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcjach chemii w szkole podstawowej. Bezpieczne wakacje

Dzisiaj o chemii trochę inaczej: 
https://epodreczniki.pl/a/swiat-pelen-chemii/DNyO279Gw

Bezpieczne wakacje:
" Co zrobić aby się nie zarazić?"
Na ostatnich zajęciach utrwaliliśmy zdobyte na lekcjach chemii w tym roku szkolnym wiadomości. Dzisiaj możemy pozwolić sobie jeszcze na przeczytanie ciekawego, jakże aktualnego artykułu na temat rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych:
https://epodreczniki.pl/a/co-zrobic-aby-sie-nie-zarazic/DQseCYRyk
Pamiętajcie o zachowaniu podstawowych zasad higieny i zdrowego rozsądku.

Pozdrawiam i życzę powodzenia w szkole średniej

02.06.2021r; środa

Temat. Podsumowanie wiadomości z działu: Między Chemią a Biologią. Obliczenia chemiczne.

1. Dzisiaj Mapa Mysli z działu Między Chemią a Biologią i obliczenia chemiczne 

Bardzo Was proszę o uzupełnienie mapy będącej podsumowaniem wiadomości z omawianego przez nas działu: zeszyt ćwiczeń strona 117.

 A może spróbujecie zrobić swoją mapę myśli (może być plakat, kolaż) dotyczącą substancji biologicznie czynnych?

Czekam na Wasze prace 

2. Obliczenia chemiczne.

Rozwiązujemy zadania rachunkowe z zeszytu ćwiczeń: 

zad. 1 i 2 strona 106

zad. 1 i 2 strona 109

W zadaniach tych utrwalamy widomości związne z obliczaniem masy cząsteczkowej substancji chemicznych, rozpuszczalności i stężenia procentowego roztworów oraz składu procentowgo związków chemicznych. 

 

Temat. Właściwości białek.

Właściwości białek

Można stwierdzić, że białka to ciała stałe rozpuszczalne w wodzie. Tworzą one roztwory koloidalne. 

Efekt Tyndalla : światło po przejsciu przez roztwór koloidalny ulega rozproszeniu:

Białka ulegają koagulacji - ścięciu - pod wpływem temperaury, soli metali ciężkich, alkoholu, formaliny, stężonych roztworów kwasów i zasad. 

Koagulacja może być odwracalna lub nieodwracalna :

koagulacja odwracalna to wysalanie białka

koagulacja nieodwracalna to denaturacja białka

Doświadczenie 1. Ogrzewanie białka

Pod wpływem wysokich temperatur białko jaja kurzego ścina się.

 

Doświadczenie 2. Badanie zachowania białka pod wpływem różnych substancji

Pod wpływem chlorku sodu (a) następuje odwracalne ścinanie białka jaja kurzego - ten proces to wysalanie

Pod wpływaem siarczanu(VI) miedzi(II) (b), kwasu solnego(c) i alkoholu etylowego(d) - następuje nieodwracalne ścinanie białka jaja kurzego ten proces to  - denaturacja

Wykrywanie białek

Doświadczenie 3. Reakcje charakterystyczne białek

Pod wpływem stężonego kwasu azotowego białko ścina się i przyjmuje żółtą barwę

a) ta reakcja to reakcja ksantoproteinowa

Pod wpływem roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) pojawia się fioletowe zabarwienie

b) ta reakcja to reakcja biuretowa

Obie te reakcje służą do wykrywania białek

 

Jakim przemianom ulega białko w naszym organiźmie?

Zadanie domowe :

Dla osób nieobecnych na zajęciach do rozwiązania zad. 1,2,3,4,5 strona 113,114 zeszyt ćwiczeń.

Uwaga!!!!!!!!!!!! Zbliża się termin wystawiania proponowanych ocen, proszę wysyłać zaległe prace 

19.05.2021r.  środa

 

Temat. Budowa i występowanie białek.

 

1. Budowa białek

Białka są związkami wielkocząsteczkowymi zbudowanymi z reszt aminokwasowych. Różnorodność białek jest ogromna, chociaż aminokwasów białkowych jest tylko dwadzieścia. Ważne jest, jakie aminokwasy wchodzą w skład białka oraz w jaki sposób są ze sobą połączone.

Aminokwasy  łącząc  się ze sobą  ulegają reakcji kondensacji i powstaje między nimi wiązanie peptydowe.

W jaki sposób łączą się dwie cząsteczki aminokwasu o najprostszej budowie – glicyny ?

 Białkami umownie nazywamy związki, których łańcuch zawiera conajmniej 100 reszt aminokwasowych.

Ogólny wzór białek jest następujący: 

2. Skład pierwiastkowy białek -

Doświadczenie: ogrzewanie białka w probówce 

   

                                                  

                                                     a           b            c

 

W skład białka wchodzą następujące pierwiastki: węgiel, wodór, tlen, azot i siarka.

 

Uwaga!

W skład białek wchodzą również: fosfor, chrom, żelazo i inne substancje np. kwasy nukleinowe..

 

 3. Struktury białek

Znane są cztery struktury białek: 

Struktura pierwszorzędowa:  to sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym, stabilizowana jest tylko przez wiązania peptydowe

 

Struktura drugoorzędowa:  to typ przestrzennego ułożenia łańcucha polipeptydowego na skutek tworzenia wiążań wodorowych. Znamy dwa typy struktur drugorzędowych: struktura alfa oraz struktura beta

  

alfa helisa

beta harmonijka

struktura trzeciorzędowa: 

poziom organizacji, na którym można opisać budowę białka; stabilizowana jest dodatkowo przez wiązania disiarczkowe zwane mostkami siarczkowymi, oddziaływania kation-anion, wiązania van der Waalsa

 

struktura czwrtorzędowa - najbardziej skomplikowana struktura białka;  przykładem IV-o rzędowej struktury jest hemoglobina :

UWAGA!

Wysalanie białka: proces ten jest przejściem zolu w żel (koagulacja), nie narusza struktury białka, także czwarto- i trzeciorzędowej (nie powoduje denaturacji) i jest odwracalny.

Denaturacja białka: powoduje zmiany w II, III- i IV-rzędowej strukturze białka, proces ten jest nieodwracalny.

Dzisiaj o godz 9.50 spotykamy się na Teams

 

4. Występowanie białek 

    

jajka                                                                 mięso

 

   

rośliny strączkowe                                          nabiał

Jak widać powyżej białko może być pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego.

Zadanie domowe :

Zadanie 1,2,3 strona  110 zeszyt ćwiczeń

 

 

 

Białka są podstawowym elementem budującym wszystkie organizmy. Człowiek musi dostarczać białka w pożywieniu. Białka te w procesie trawienia dzielone są na mniejsze fragmenty, z których powstają nowe białka niezbędne dla organizmu.

 

 

14.05.2021r piatek: Mechanizm tworzenia wiązania peptydowego

12.05,2021r środa  Aminokwasy

 

7.05.2021r.  środa

Dzisiaj o godz 9.50 spotykamy się na Teams

Temat. Właściwości tłuszczów.

 

1. Właściwości fizyczne. 

Tłuszcze to ciała stałe lub ciekłe. Nie rozpuszczają się w wodzie, rozpuszczają się w rozpuszczalnikach niepolarnych np w benzynie, alkoholu, są rozpuszczalnikami wielu substacji np w tłuszczach rozpuszczają się witaminy A,D,E,K

2. Właściwości chemiczne.

•  tłuszcze nienasycone (ciekłe) można poddać reakcji utwardzania z wodorem, np

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃   +   3 H₂  →   C₃H₅(C₁₇H₃₅COO)₃

                       

Utwardzanie tłuszczów za pomocą wodoru wykorzystuje się w przemyśle do produkcji margaryny!

• w przeciwieństwie do tłuszczów nasyconych, tłuszcze nienasyconeodbarwiają wodę bromową:

tłuszcz nienasycony    +   Br_2(aq)   →   odbarwienie wody bromowej

tłuszcz nasycony    +       Br_2(aq)    →    brak  odbarwienia wody bromowej (reakcja nie zachodzi)

                              

 

• Tłuszcze ulegają reakcją zmydlania, w których wyniku powstaje mydło i glicerol

tłuszcz    +   NaOH      →      mydło sodowe   +    glicerol 

                                                  np

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃   +               3 NaOH           →      C₃H₅(OH)₃        +             3  C₁₇H₃₃COONa

    trioleinian glicerolu                    wodorotlenek sodu                     glicerol                                 oleinian sodu - mydło sodowe

 

Oglądamy doświadczenie! 

 

tłuszcz    +    KOH      →      mydło potasowe    +    glicerol

• Hydroliza tłuszczów

                    

Zadanie domowe : wykonujemy onlineZadanie 3 b,c,d  zadania 4 i 5 strona 108, 109
zeszyt ćwiczeń

5 maja 2021r; środa

Temat. Tłuszcze: występowanie, podział, budowa i otrzymywanie.

1. Występowanie: tłuszcze występują zarówno w organizmach zwierzęcych ( tłuszcze stałe z wyjątkiem tranu), jak i w roślinnych (tłuszcze ciekłe z wyjątkiem masła kakaowego).

2. Podział tłuszczów:

• ze względu na pochodzenie: roślinne np. oliwa z oliwek i zwierzęce np. smalec
• ze względu na stan skupienia:    stałe(nasycone) np. słonina, sadło, łój i ciekłe (nienasycone) np. oleje roślinne

3. Budowa tłuszczów: tłuszcze to estry kwasów tłuszczowych i gliceryny (glicerolu)

 

4. Otrzymywanie tłuszczów: tłuszcze roślinne otrzymujemy przez wyciskanie nasion w prasach hydraulicznych, a tłuszcze zwierzęce przez wytapianie.

Tłuszcze to estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Otrzymuje się je w wyniku reakcji estryfikacji:

5. Przykłady tłuszczów:

C₃H₅(C₁₇H₃₅COO)₃         lub        (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅               tristearynian glicerolu       tłuszcz nasycony, stały

C₃H₅(C₁₅H₃₁COO)₃         lub        (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅               tripalmitynian glicerolu     tłuszcz nasycony, stały

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃         lub        (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅               trioleinian glicerolu           tłuszcz nienasycony, ciekły

Zadanie domowe

Zadanie 1,2,3a strona 107 zeszyt ćwiczeń

28.04.2021r środa

Temat. Polisacharydy:  chemiczne  własciwości skrobi i celulozy.

• Co dzieje się ze skrobią w naszym organizmie?

W przewodzie pokarmowym pod wpływem kwasu solnego i enzymów zachodzi reakcja hydrolizy skrobi. Skrobia ulega hydrolizie stopniowo, a ostecznym produktem reakcji jest cukier o własciwościach redukcyjnych: glukoza:

                                                                                                                  

                                                                                                                   H₂O/H⁺/enzymy          

(C₆H₁₀O₅)_n   +   (n-1) H₂O   →   n C₆H₁₂O₆

                                                H₂O/H⁺/enzymy                                                H₂O/H⁺/enzymy                                             H₂O/H⁺/enzymy          

skrobia      →    dekstryny      →    maltoza     →    glukoza

 

Reakcję hydrolizy skrobi możemy przeprowadzić w pracowni chemicznej ogrzewając koloidalny kleik skrobiowy w obecności kwasu solnego.

Celuloza

• celuloza ulega hydrolizie w warunkach ostrzejszych niż skrobia. Ostatecznym produktem hydrolizy jest glukoza.
• celuloza stosunkowo łatwo ulega estryfikacji z kwasmi karboksylowymi np. z kwasem octowym i z kwasami nieorganicznym np. z kawsem azotowym(V). Produktami tych reakcji są odpowiednio: trioctan celulozy - jeden z rodzajów sztucznego jedwabiu (włókno octanowe), triazotan (V) celulozy - główny składnik bawełny strzelniczej czyli prochu bezdymnego.

 

 

Zadanie domowe

Uzupełnić zeszyt ćwiczeń 10.3: Cukry złożone (te zadania, których nie zrobiliśmy podczas lekcji  - zostało niewiele). 

23.04.2021r  piątek

Temat. Charakterystyka cukrów złożonych na przykładzie skrobi i celulozy

Dzisiaj o godz. 9.50  spotykamy się na Teamsie

Notatka do lekcji

1. Najbardziej rozpowszechnionymi i zanymi z życia codziennego polisachrydami są skrobia i celuloza. Są to związki wielkocząsteczkowe, którym przypisujemy ogólny wzór 

(C₆H₁₀O₅)_n

Występowanie i budowa:

Skrobia

Jest substancją stałą o budowie ziarnistej. Kształt ziaren skrobi zależy od jej pochodzenia:

występowanie skrobi:

               

               

kształt ziaren: 

                

                 

Budowa skrobi - wzór strukturalny

                

 

Skrobia nie jest substancją jednorodną, tworzą ją dwa polisacharydy: amyloza (stanowi 20% naturalnej skrobi, jest dosyć dobrze rozpuszczalna w wodzie ) i amylopektyna (stanowi 80% naturalnej skrobi i jest praktycznie nierozpuszczalna w wodzie).

W zimnej wodzie skrobia tworzy zawiesinę, ktłóra po ogrzaniu zamienia się w krochmal - koloidany kleik skrobiowy.

 

Wykrywanie skrobi (reakcja charakterystyczna/rozpoznawcza) - oglądamy doświadczenie chemiczne

 

                                

 

                          skrobia    +     płyn Lugola   =    granatowe zabarwienie

                                           jodyna (jod w jodku potasu)

Dzisiaj jeszcze trochę obliczeń; rozwiązujemy zad 1 str. 106.

Celuloza

Nazwa celuloza pochodzi od łacińskiej nazwy komórki cellula. Jest substancją stałą o budowie włóknistej. Nie rozpuszcza się  w wodzie i innych znanych rozpuszczalnikach. Rozpuszcza się tylko w odczynniku Schweitzera i w dwusiarczku węgla w środowisku zasadowym.

występowanie celulozy: 

   

 

Na następnej lekcji omówimy chemiczne właściwości polisacharydów

22.04.2021r  środa

CUKRY ZŁOŻONE 

Temat: Charakterystyka disacharydów na przykładzie sacharozy.

Przypomnijmy, jak wygląda podział cukrów: 

                                                                         

Jednym z  cukrów złożonych jest sacharoza

Notatka do lekcji

 

1. Budowa:

Sacharoza C₁₂H₂₂O₁₁ jest przykładem dwucukru (disacharydu), jej cząsteczka zbudowana jest z dwóch cząsteczek cukrów prostych: glukozy i fruktozy, połączonych ze sobą tzw. wiązaniem glikozydowym: 

 

                                                         

 

2. Występowanie.

Sacharoza występuje między innymi w burakach cukrowych (cukier buraczany) ioraz trzcinie cukrowej (cukier trzcinowy)/.

3. Właściwości.

                                                                    

Sacharoza to białe (bezbarwne) ciało stałe, krystaliczne o  słodkim smaku. Rozpuszcza się w wodzie, a nie rozpuszcza się w alkoholu oraz benzynie. W odróżnieniu od glukozy nie ma właściwości redukcyjnych - nie daje pozytywnego wyniku próby Tollensa i Trommera.

Ulega reakcji hydrolizy: 

 

C₁₂H₂₂O₁₁   +   H₂O    →   C₆H₁₂O₆   +   C₆H₁₂O₆

                                             sacharoza                                                   glukoza                           fruktoza

 

4. Zastosowanie.

• najpopularniejszy środek słodzący
• karmel, stosowany między innymi jako brązowy barwnik, np. w coli, a także do wyrobu ozdób cukierniczych
• farmacja: składnik masy tabletkowej
• przemysł tworzyw sztucznych - otrzymywanie sztywnych pianek, atramentu i przezroczystych mydeł

Zadanie domowe

Proszę w  zeszycie ćwiczeń rozwiązać zadanie 5 a str. 104 oraz zad.2 str. 106

16.04.2021r  piątek

Temat: Glukoza - produkt procesu fotosyntezy.

Dzisiaj o godz. 9.50  spotykamy się na Teams

Notatka do lekcji

1. Podział cukrów (sacharydów):

• proste tzw. monosacharydy - nie ulegają hydrolizie (nie reagują z wodą) np. glukoza, fruktoza:oba o wzorze C₆H₁₂O₆
• złożone tzw. polisacharydy  - ulegają hydrolizie

                            a. oligosachrydy np. sachroza, laktoza, maltoza o wzorze C₁₂H₂₂O₁₁

                            b. polisachrydy np. skrobia i celuloza o wzorze (C₆H₁₀O₅)_n

2. Skład pierwiastkowy cukrów.

Wykrywanie węgla, wodoru i tlenu w cukrach: zaproponuj i opisz doświadczenie

 

Glukoza

3. Charakterystyka cukrów prostych na przykładzie glukozy

a. wystepowanie:

zielone części roślin, winogrona, miód, nektar kwiatów

b. otrzymywanie

                                                                                                                    światło

reakcja fotosyntezy                             6 CO₂   +   6 H₂O      →    C₆H₁₂O₆    + 6 O₂

 

c. właściwości

białe ciało stałe o słodkim smaku, rozpuszczalne w wodzie, a nierozpuszczalne w alkoholu oraz benzynie.

Ulega fermentacji alkoholowej. Ma właściwości redukcyjne - można to wykazać w próbie Tollensa lub Trommera .

 

Doświadczenie- pokaz online:   Wykrywanie glukozy - próba Trommera

Zadanie domowe

Poniżej zamieszczone jest doświadczenie obrazujące próbę Tollensa

 

Proszę narysować schemat doświadczenia (próba Tollensa lub Trommera), zapisać obserwcje i wnioski

Zad. 3 str 102 - ćwiczenia

14.04.2021r.środa

Między chemią a biologią

 

Temat. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym 

Dzisiejszy temat jest pierwszym tematem nowego a zarazem ostatniego działu realizowanego w tym roku szkolnym.

1. Substancje o znaczeniu biologicznym pełnią bardzo ważne funkcje w organizmach i wpływają na wiele procesów życiowych. Zaliczamy do nich: 

a. białka

b. tłuszcze

c. sacharydy (cukry, cukrowce, węglowodany)

d. witaminy

e. sole mineralne

Substancje te, oprócz tego, że wchodzą w skład organizmów, to dodatkowo są składnikami odżywczymi.

         2. Funkcje składników odżywczych:

a. budulcowe: białka, niektóre sole mineralne np. CaCO_3, Ca₃(PO₄)₂

b. energetyczne: tłuszcze i sacharydy

c. regulujące: witaminy, woda, sole mineralne i niektóre białka (enzymy i hormony).

         3. Źródłem składników odżywczych są:

a. białka: mięso i ryby, mleko i przetwory mleczne, jaja, rośliny strączkowe

b. tłuszcze: rośliny oleiste, zwierzęta

c. sacharydy: owoce, ziemniaki, ryż, zboże

d. witaminy: warzywa i owoce

e. sole mineralne:  warzywa, owoce, mięso, ryby, produkty mleczne, jaja, sól kuchenna 

 

Zadanie domowe

Napisać co przedstawiają obrazki umieszczone poniżej i co wiecie na ten temat:

                                                                

                                                                  

    

26.03.2021r. piątek

Temat. Estry: właściwości i zastosowanie estrów.

1. Występowanie estrów w przyrodzie.

2. Właściwości estrów:

a. właściwości fizyczne:

substancje o zróżnicowanej lotności: estry o krótkich łańcuchach węglowych są lotne i charakteryzują się owocowymi lub kwiatowymi zapachami, estry o krótkich łańcuchach weglowych są dobrze rozpuszczalne w wodzie, pozostałe są w wodzie praktycznie nierozpuszczalne.

b. Właściwości chemiczne:

Reakcja estrów z wodą  nosi nazwę hydrolizy. Hydroliza w środowisku kwasowym jest odwracalna i przebiega następująco:

 

                                ester                +            woda         =             kwas               +          alkohol

                                                                                    _st. H₂SO₄

                   C₃H₇COOC₂H₅         +      HOH       ⇔    C₃H₇COOH        +      C₂H₅OH        

                         maślan etylu                                          woda                                     kwas masłowy                                alkohol etylowy

3. Zastosowanie estrów:

produkcja leków, produkcja tworzyw sztucznych, produkcja esencji zapachowych, produkcja kosmetyków, produkcja farb, lakierów i rozpuszczalników.

 

24.03.2021r. środa

Temat. Estry - nazewnictwo i otrzymywanie estrów

Estry to substancje powstałe w wyniku reakcji kwasów z alkoholami.

Proces, w wyniku którego powstają estry nazywamy reakcją estryfikacji.

 

 

W normalnych warunkach alkohole i kwasy reagują ze sobą bardzo wolno. Reakcję przyśpiesza obecność stężonego H₂SO₄, którego używamy jako katalizatora w reakcji estryfikacji.

 

 

Otrzymywanie estrów

 

 

 

                                                                                    stęż. H₂SO₄

      kwas      +     alkohol                ⇔              ester        +      woda

 

np

 

 

                                                                                                    stęż. H₂SO₄

 

      CH₃COOH     +     C₂H₅OH        ⇔      CH₃COOC₂H₅     +     HOH

 

          kwas octowy (etanowy)                       etanol                                              octan (etanolan) etylu

 

 

Jak widzicie, cząsteczka wody powstaje z grupy -OH kwasu i atomu wodoru alkoholu: tak jest zawsze, obojętne czy w reakcji estryfikacji udział bierze kwas organiczny czy nieorganiczny  (zobaczcie reakcje w podręczniku str. 178).

 

Między kwasem a estrem powstaje tzw. wiązanie estrowe   -COO-   patrz podręcznik str. 178

 

 

 

Reakcja estryfikacji w środowisku kwasowym zachodzi w dwie strony: w prawo reakcja estryfikacji, w lewo hydroliza estru
(pamiętacie?  reakcja hydrolizy to reakcja substancji chemicznej z wodą: w reakcji hydrolizy estru powstaje odpowiedni kwas i odpowiedni alkohol)

 

 

 

 Ogólny wzór estru:       R₁  - COO - R₂

 

 

 

 

Nazewnictwo estrów

 

Nazwy estrów tworzymy tak jak nazwy soli: część nazwy pochodzi od kwasu a część od alkoholu (podręcznik str. 127).

 

Na dzisiaj to tyle.

 

Zadanie domowe

 

Proszę uzupełnić ćwiczenia zgodne z tematem lekcji (strona  93,94). Do zeszytu proszę wpisać notatkę i uzupełnić ją przy pomocy podręcznika. 

Obszerną notatkę z estrów i prezentację zamieściłam w Plikach na Teams.

19.03.21r. piątek

Witam
Was na dzisiejszej lekcji:)

Temat: Właściwości wyższych kwasów karboksylowych.

O wyższych kwasach karbosylowych czasami mówimy  wyższe kwasy tłuszczowe WKT: bo wchodzą w skład  tłuszczów.

Sole WKT to mydła. Największe zastosowanie mają mydła rozpuszczalne w wodzie - mydła sodowe i potasowe.

Jednak nie WKT, a tłuszcze służą do produkcji mydeł na skalę przemysłową  - zastanówcie się dlaczego.

 

Poniżej porównanie kilku właściwości kwasów karboksylowych o krótkich i długich łańcuchach węglowych. 

Wyciągnijcie wniosek jaka jest zależność między długoscią łańcucha węglowego a wymienionymi właściwościami.

 

17.03.21r. środa

Notatka do zeszytu:

Temat. Wyższe kwasy karboksylowe.

Dzisiaj dalej uczymy się o kwasach monokarboksylowych: tym razem o kwasach, które mają długie łańcuchy węglowe.

1. Podział wyższych kwasów karboksylowych:
a. nasycone ( palmitynowy i stearynowy)
b. nienasycone (oleinowy; olejowy)

2. Właściwości fizyczne kwasów nasyconych i nienasyconych.
3. Chemiczne właściwości kwasów: zachowanie kwasów nasyconych i nienasyconych wobec roztworów manganianu(VII) potasu i wobec wody bromowej.
4. Zachowanie  wyższych kwasów karboksylowych wobec zasady sodowej i potasowej.

 

Zadanie domowe

Proszę na podstawie podręcznika zrobić krótką notatkę do zeszytu i uzupełnić zeszyt ćwiczeń zgodny z tematem lekcji.
Dodatkowo wykonać prezentację PowerPoint: Mydła i wysłać na mojego maila.

Zapraszam ponownie!

Oceny za prezentację wyślę na Wasze adresy mailowe. Na prezentacje czekam do wtorku (24.03.20.).

 

 

►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►►

2019/2020

24.06.2020r. środa

Dzisiaj o godz 10,00 spotykamy się na Skype

Temat: Utrwalenie wiadomości zdobytych na lekcjach chemii w klasie VII iVII. Bezpieczne wakacje

Witam

Dzisiaj o chemii trochę inaczej: 
https://epodreczniki.pl/a/swiat-pelen-chemii/DNyO279Gw

Bezpieczne wakacje:
" Co zrobić aby się nie zarazić?"
Na ostatnich zajęciach utrwaliliśmy zdobyte na lekcjach chemii w tym roku szkolnym wiadomości. Dzisiaj możemy pozwolić sobie jeszcze na przeczytanie ciekawego, jakże aktualnego artykułu na temat rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych:
https://epodreczniki.pl/a/co-zrobic-aby-sie-nie-zarazic/DQseCYRyk
Pamiętajcie o zachowaniu podstawowych zasad higieny i zdrowego rozsądku.

Pozdrawiam i życzę powodzenia w szkole średniej

 

19.06.2020r   piątek

Temat. Obliczenia chemiczne: stężenie procentowe roztworu - powtórzenie widomości

 

Notatka do lekcji

Stężenie procentowe C_p lub c_p jest miarą zawartości substancji rozpuszczanej w roztworze

 

Stężenie procentowe - określa ilość gramów substancji rozpuszczonej w 100g roztworu.

• roztwór jest dwu-procentowy 2% tzn, że w w 100 gramach roztworu znadują się dwa gramy substancji rozpuszczonej:

masa substancji:                  m_s= 2g

masa roztworu;                    m_r=100g

masa rozpuszczalnika:        m_rozp. = 100g roztworu  -  2g substancji  =  98g rozpuszczalnika

• np. ocet 6% - oznacza, że w 100g octu rozpuszczono 6g kwasu octowego.

 

Wzór na obliczanie stężenia procentowego:

                                                                      

C_p = m_s/m_r-ru ∙ 100%

 

m_s - masa substancji rozpuszczonej

m_r-ru - masa roztworu

 

m_r-ru = m_s + m_rozp.

 

m_rozp. - masa rozpuszczalnika

 

Sporządzanie roztworu o określonym stężeniu procentowym - krok po kroku

1

2.

                             3

                          

 

Na następnej lekcji rozwiązujemy zadania

10.06.2020r. środa

Dzisiaj o godz 10,00 spotykamy się na Skype

Temat. Roztwory. Rozpuszczalność róznych substancji chemicznych w wodzie   powtórzenie wiadomości.

 

Dzisiaj przypomnimy wiadomości z klasy VII  dotyczących rozworów.

1.  Rozpuszczanie substancji chemicznych w wodzie (benzynie, alkoholu, czy innych rozpuszczalnikach) jest zróżnicowane. 

Rozpuszczanie substancji w wodzie:

• bardzo dobrze w wodzie rozpuszczają się sbustancje jonowe np sól kuchenna NaCl oraz związki kowalencyjne spolaryzowane np. kwas solny HCl,
• niektóre substancje rozpuszczają sie w sposób ograniczony np. wodorotlenek wapnia Ca(OH)₂  czy tlenek węgla(IV) CO₂ (wśród nich są zarówno związki jonowe jak i spolaryzowane)
• niektóre są w wodzie praktycznie nierozpuszczalne np. krzemionka (piasek) SiO₂

 

Czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania substancji w wodzie:

• mieszanie
• stopień rozdrobnienia substancji rozpuszczanej
• temperatura

 

Uwaga: ze wzrostem temperatury przeważnie rośnie rozpuszczalność substancji stałych a maleje rozpuszczalność gazów w wodzie.

Substancje chemiczne rozpuszczając się w wodzie tworzą roztwory

Roztwór to mieszanina przeważnie jednorodna co najmniej dwóch składników, z których jeden jest substancją rozpuszczoną a drugi rozpuszczalnikiem

2. Podział roztworów wodnych.

Przyjmując za kryterium stopień nasycenia roztwory dzielimy na:

a. nasycony czyli taki, w którym w określonej objętości wody w danej temperaturze nie można rozpuścić danej substancji ( tzn.  ustala sie stan równowagi dynamicznej z osadem),

b. nienasycony czyli taki, w kórym w określonej objętości wody w danej temperaturze można jeszcze rozpuścić daną substancję

Przyjmując za kryterim podziału  wielkość cząstek substancji rozpuszczanej, roztwory dzielimy następująco:

a. właściwe:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest mniejsza od 1 nm [nanometr =10^-9m]

przykład: wodny roztwór soli kuchennej

b. koloidy:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 1 nm, a mniejsza od 200 nm

przykład: białko jaja kurzego

c. zawiesiny:  średnica cząstek substancji rozpuszczonej jest większa od 200 nm

przykład: kreda + woda

Należy pamiętać, że ta sama substancjia może tworzyć roztwory właściwe, układy koloidalne lub zawiesiny, w zależności od :

- stopnia rozdrobnienia

- rodzaju rozpuszczalnika

Charakterystyka roztworów:

roztwory właściwe: jednorodne fizycznie - każda próbka pobrana z dowolnego miejsca roztworu ma taki sam skład ilościowy i jakościowy

koloidy:  -  niejednorodne fizycznie,  ulegają zjawisku polegającym na wytworzeniu się charakterystycznego stożka podczas przechodzenia światła przez roztwór tzw. efekt Tyndala

zawiesiny: niejednorodne fizycznie, w odróżnieniu od koloidów nie dają efektu Tyndala

05.06.2020r  piatek

Temat. Reakcje utleniania i redukcji - bilans elektronowy

 

W OneDrive  w dzienniku umieściłam załącznik - jeden z przykładów, który robiliśmy na ostatnich zajęciach.

W podobny sposób metodą bilansu elektronowego dobierzcie wsółczynniki stechiometryczne w następujących  równaniach reakcji chemicznych:

 

Ca + HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + N₂ + H₂O

KMnO₄ + K₂SO₃ + H₂SO₄ → MnSO₄ + K₂SO_4 + H₂O

 

 

03.06.2020r. środa

Pamietajcie, że  o godz 10.00 spotykamy się na Skype

Temat. Reakcje utleniania i redukcji: redoks

 

Reakcjami redox są takie reakcje, w których pierwiastki zmieniają swój stopień utlenienia. W reakcjach redoks zachodzi zarówno do redukcji jak i utleniania.

 

BILANSOWANIE RÓWNAŃ REAKCJI UTLENIANIA I REDUKCJI.

A teraz 

Ćwiczenia:

1. Na podstawie bilansu elektronowego dobierz współczynniki w następujących równaniach:

 

Al + Cl₂  AlCl₃

 

H₂S + O₂  SO₂ + H₂O

 

KClO₃  KCl + O₂

 

 

2. Wskazać utleniacz i reduktor, a następnie ułożyć równania połówkowe dla następujących reakcji:

 

8 HI + H₂SO₄  4 I₂ + H₂S + 4 H₂O

 

2 Mg + 10 HNO₃  4 Mg(NO₃)₂ + N₂O + 5 H₂O

 

H₂SO₃ + Cl₂ + H₂O  H₂SO₄ + 2 HCl

 

3. Dobrać współczynniki w podanych reakcjach dysproporcjonowania:

 

KClO₃  KClO₄ + KCl

 

NO₂ + H₂O  HNO₃ + HNO₂

 

H₂S + H₂SO₃  S + H₂O

 

 

29.05.2020r piątek

I

Temat. Utlenianie i redukcja. Utleniacz i reduktor.

 

Na najbliższych lekcjach zobaczymy, jak wiele równań reakcji, które pisaliśmy było równaniami utleniania i redukcji tzw redoks, zwrócimy uwagę która substancja pełniła rolę utleniacza, a która reduktora.

Utlenianiem nazywamy proces, w którym następuje podwyższenie stopnia utlenienia pierwiastka. Pierwiastek, który podwyższa swój stopień utlenienia, czyli utlenia się, jest reduktorem. Atomy tego pierwiastka (reduktora) oddają elektrony. 

 

Redukcją nazywamy proces, w którym następuje obniżenie stopnienia utlenienia utleniacza, tj. pierwiastka, którego atomy pobieraja elektrony.  Utleniacz, obniżając swój stopień utlenienia, redukuje się.

 

Reduktorem może być pierwiastek, który w stanie wolnym lub w danym związku chemicznymnie występuje na swym najwyższym stopniu utlenienia, czyli gdy może swój stopień utlenienia podwyższyć.

Przykłady reduktorów: wodór, węgiel, niektóre matale, siarczany(IV), azotany(III)

 

Utleniaczem może być pierwiastek, który w stanie wolnym lub w danym zwiazku chemicznym nie występuje na swym najniższym stopniu utlenienia, czyli gdy może swój stopień utlenienia obniżyć.

Przykłady utleniaczy: tlen, ozon, fluorowce, manganiany(VII), dichromiany(VI)

27.05.2020r  środa

Od dzisaj POWTARZAMY WIADOMOŚCI

Temat. Wartościowość a stopień utlenienia

Pamiętacie, co to jest wartościowość? 

Wartościowość to liczba wiązań, jaką może utworzyć atom pierwiastka, tworząc związek. Zapisujemy ją za pomocą cyfr rzymskich.

 

W konsekwencji otrzymujemy wzory: NaCl  oraz MgO, ponieważ jedynek nie pieszemy we wzorach związków chemicznych.

Co to jest stopień utlenienia?

Stopień utlenienia  to  liczba dodatnich lub ujemnych ładunków elementarnych, jakie zyskałby atom, gdyby wszystkie wiązania w cząsteczce miały charakter jonowy.

Przy określaniu stopni utlenienia pierwiastkw w związku chemicznym obowiązują pewne reguły.

Zasady określania stopni utlenienia:

• stopień utlenienia pierwiastka w stanie wolnym przyjęto za równy zeru.

• suma stopni utlenienia wszystkich atomów pierwiastków wchodzących w skład obojętnej cząsteczki związku równa się zero.

• suma stopni utlenienia atomów wchodzących w skład jonu złożonego jest równa ładunkowi tego jonu.

• stopień utlenienia pierwiastka w jonie prostym jest równy jego ładunkowi.

• metale mogą przyjmować tylko dodatnie stopnie utlenienia.

• fluor we wszystkich związkach występuje na stopniu utlenienia -I.

• stopień utlenienia wodoru w związkach jest równy I, wyjątek stanowią wodorki wszystkich metali i niektórych niemetali, na przykład krzemu, arsenu, boru, w których przyjmuje on stopień utlenienia -I.

• stopień utlenienia tlenu w związkach wynosi -II, wyjątek stanowią nadtlenki (np. woda utleniona), w której stopień utlenienia tlenu wynosi -I i fluorek tlenu, w którym stopień utlenienia tlenu wynosi II.

 

 

Zadanie domowe :

Określ stopnie utlenienia pierwiastków w następujących substancjach chemicznych:

 

H₂O      CaO        MgH₂        CaS       H₂SO₄        HNO₃        NaOH      Al(OH)₃         Ca₃(OH)₂

 

 

 

22.05.2020r.  piątek

Temat. Podsumowanie wiadomości z działu: Między Chemią a Biologią

Dzisiaj MAPA MYŚLI.

Bardzo Was proszę o uzupełnienie mapy będącej podsumowaniem wiadomości z omawianego przez nas działu: zeszyt ćwiczeń strona 117.

 A może spróbujecie zrobić swoją mapę myśli (może być plakat, kolaż) dotyczącą substancji biologicznie czynnych?

Czekam na Wasze prace 

 

20.05.2020r. środa

Pamietajcie, że  o godz 10.00 spotykamy się na Skype

Temat. Obliczenia chemiczne.

Dzisiaj rozwiązujemy zadania rachunkowe z zeszytu ćwiczeń: 

zad. 1 i 2 strona 106

zad. 1 i 2 strona 109

W zadaniach tych utrwalamy widomości związne z obliczaniem masy cząsteczkowej substancji chemicznych, rozpuszczalności i stężenia procentowego roztworów oraz składu procentowgo związków chemicznych. 

15.05.2020r.  piątek

Temat. Struktury białek

Znane są cztery struktury białek: 

Struktura pierwszorzędowa:  to sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym, stabilizowana jest tylko przez wiązania peptydowe

 

Struktura drugoorzędowa:  to typ przestrzennego ułożenia łańcucha polipeptydowego na skutek tworzenia wiążań wodorowych. Znamy dwa typy struktur drugorzędowych: struktura alfa oraz struktura beta

  

alfa helisa

beta harmonijka

struktura trzeciorzędowa: 

poziom organizacji, na którym można opisać budowę białka; stabilizowana jest dodatkowo przez wiązania disiarczkowe zwane mostkami siarczkowymi, oddziaływania kation-anion, wiązania van der Waalsa

 

struktura czwrtorzędowa - najbardziej skomplikowana struktura białka;  przykładem IV-o rzędowej struktury jest hemoglobina :

UWAGA!

Wysalanie białka: proces ten jest przejściem zolu w żel (koagulacja), nie narusza struktury białka, także czwarto- i trzeciorzędowej (nie powoduje denaturacji) i jest odwracalny.

Denaturacja białka: powoduje zmiany w II, III- i IV-rzędowej strukturze białka, proces ten jest nieodwracalny.

13.05.2020r.  środa

Dzisiaj o godz 10.00 spotykamy się na Skype

Temat. Właściwości białek.

Właściwości białek

Można stwierdzić, że białka to ciała stałe rozpuszczalne w wodzie. Tworzą one roztwory koloidalne. 

Efekt Tyndalla : światło po przejsciu przez roztwór koloidalny ulega rozproszeniu:

Białka ulegają koagulacji - ścięciu - pod wpływem temperaury, soli metali ciężkich, alkoholu, formaliny, stężonych roztworów kwasów i zasad. 

Koagulacja może być odwracalna lub nieodwracalna :

koagulacja odwracalna to wysalanie białka

koagulacja nieodwracalna to denaturacja białka

Doświadczenie 1. Ogrzewanie białka

Pod wpływem wysokich temperatur białko jaja kurzego ścina się.

 

Doświadczenie 2. Badanie zachowania białka pod wpływem różnych substancji

Pod wpływem chlorku sodu (a) następuje odwracalne ścinanie białka jaja kurzego - ten proces to wysalanie

Pod wpływaem siarczanu(VI) miedzi(II) (b), kwasu solnego(c) i alkoholu etylowego(d) - następuje nieodwracalne ścinanie białka jaja kurzego ten proces to  - denaturacja

Wykrywanie białek

Doświadczenie 3. Reakcje charakterystyczne białek

Pod wpływem stężonego kwasu azotowego białko ścina się i przyjmuje żółtą barwę

a) ta reakcja to reakcja ksantoproteinowa

Pod wpływem roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) pojawia się fioletowe zabarwienie

b) ta reakcja to reakcja biuretowa

Obie te reakcje służą do wykrywania białek

 

Jakim przemianom ulega białko w naszym organiźmie?

Zadanie domowe :

Dla osób nieobecnych na zajęciach do rozwiązania zad. 1,2,3,4,5 strona 113,114 zeszyt ćwiczeń.

Uwaga!!!!!!!!!!!! Zbliża się termin wystawiania proponowanych ocen, proszę wysyłać zaległe prace 
 

08.05.2020r.  piątek

 

Temat. Budowa i występowanie białek.

 

1. Budowa białek

Białka są związkami wielkocząsteczkowymi zbudowanymi z reszt aminokwasowych. Różnorodność białek jest ogromna, chociaż aminokwasów białkowych jest tylko dwadzieścia. Ważne jest, jakie aminokwasy wchodzą w skład białka oraz w jaki sposób są ze sobą połączone.

Aminokwasy  łącząc  się ze sobą  ulegają reakcji kondensacji i powstaje między nimi wiązanie peptydowe.

W jaki sposób łączą się dwie cząsteczki aminokwasu o najprostszej budowie – glicyny ?

 Białkami umownie nazywamy związki, których łańcuch zawiera conajmniej 100 reszt aminokwasowych.

Ogólny wzór białek jest następujący: 

2. Skład pierwiastkowy białek -

Doświadczenie: ogrzewanie białka w probówce 

   

                                                  

                                                     a           b            c

 

W skład białka wchodzą następujące pierwiastki: węgiel, wodór, tlen, azot

 

Uwaga!

W skład białek wchodzą również: siarka, fosfor, chrom, żelazo.

 

  3. Struktury białek

Łańcuchy białkowe mogą mieć różną strukturę przestrzenną, m.in. skręcają się w spirale lub wstęgi

               

 

4. Występowanie białek 

    

jajka                                                                 mięso

 

   

rośliny strączkowe                                          nabiał

Jak widać powyżej białko może być pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego.

Zadanie domowe :

Zadanie 1,2,3 strona  110 zeszyt ćwiczeń

 

 

 

Białka są podstawowym elementem budującym wszystkie organizmy. Człowiek musi dostarczać białka w pożywieniu. Białka te w procesie trawienia dzielone są na mniejsze fragmenty, z których powstają nowe białka niezbędne dla organizmu.

 

06.05.2020r.  środa

Dzisiaj o godz 10.00 spotykamy się na Skype

Temat. Właściwości tłuszczów.

 

1. Właściwości fizyczne. 

Tłuszcze to ciała stałe lub ciekłe. Nie rozpuszczają się w wodzie, rozpuszczają się w rozpuszczalnikach niepolarnych np w benzynie, alkoholu, są rozpuszczalnikami wielu substacji np w tłuszczach rozpuszczają się witaminy A,D,E,K

2. Właściwości chemiczne.

•  tłuszcze nienasycone (ciekłe) można poddać reakcji utwardzania z wodorem, np

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃   +   3 H₂  →   C₃H₅(C₁₇H₃₅COO)₃

                       

Utwardzanie tłuszczów za pomocą wodoru wykorzystuje się w przemyśle do produkcji margaryny!

• w przeciwieństwie do tłuszczów nasyconych, tłuszcze nienasyconeodbarwiają wodę bromową:

tłuszcz nienasycony    +   Br_2(aq)   →   odbarwienie wody bromowej

tłuszcz nasycony    +       Br_2(aq)    →    brak  odbarwienia wody bromowej (reakcja nie zachodzi)

                              

 

• Tłuszcze ulegają reakcją zmydlania, w których wyniku powstaje mydło i glicerol

tłuszcz    +   NaOH      →      mydło sodowe   +    glicerol 

                                                  np

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃   +               3 NaOH           →      C₃H₅(OH)₃        +             3  C₁₇H₃₃COONa

    trioleinian glicerolu                    wodorotlenek sodu                     glicerol                                 oleinian sodu - mydło sodowe

 

Oglądamy doświadczenie! 

 

tłuszcz    +    KOH      →      mydło potasowe    +    glicerol

• Hydroliza tłuszczów

                    

Zadanie domowe : wykonujemy onlineZadanie 3 b,c,d  zadania 4 i 5 strona 108, 109
zeszyt ćwiczeń

 

29.04.2020r środa

Dzisiaj o godz 10.00 spotykamy się na Skype

Temat. Tłuszcze: występowanie, podział, budowa i otrzymywanie.

1. Występowanie: tłuszcze występują zarówno w organizmach zwierzęcych ( tłuszcze stałe z wyjątkiem tranu), jak i w roslinach (tłuszcze ciekłe z wyjątkiem masła kakaowego).

2. Podział tłuszczów:

• ze względu na pochodzenie: roślinne np oliwa z oliwek i zwierzęce np smalec
• ze względu na stan skupienia:    stałe(nasycone) np. słonina, sadło, łój i ciekłe (nienasycone) np. oleje roślinne

3. Budowa tłuszczów: tłuszcze to estry kwasów tłuszczowych i gliceryny (glicerolu)

 

4. Otrzymywanie tłuszczów: tłuszcze roślinne otrzymujemy przez wyciskanie nasion w prasach hydraulicznych, a tłuszcze zwierzęce przez wytapianie.

Tłuszcze to estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Otrzymuje się je w wyniku reakcji estryfikacji:

5. Przykłady tłuszczów:

C₃H₅(C₁₇H₃₅COO)₃         lub        (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅               tristearynian glicerolu       tłuszcz nasycony, stały

C₃H₅(C₁₅H₃₁COO)₃         lub        (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅               tripalmitynian glicerolu     tłuszcz nasycony, stały

C₃H₅(C₁₇H₃₃COO)₃         lub        (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅               trioleinian glicerolu           tłuszcz nienasycony, ciekły

Zadanie domowe

Zadanie 1,2,3a strona 107 zeszyt ćwiczeń

 

24.04.2020r piątek

Temat. Polisacharydy  (kontynuacja):  chemiczne  własciwości skrobi i celulozy.

• Co dzieje sie zę skrobią w naszym organiźmie?

W przewodzie pokarmowym pod wpływem kwasu sonego i enzymów zachodzi reakcja hydrolizy skrobi. Skrobia ulega hydrolizie stopniowo, a ostecznym produktem reakcji jest cukier o własciwościach redukcyjnych: glukoza:

 

(C₆H₁₀O₅)_n   +   (n-1) H₂O   →   n C₆H₁₂O₆

                                                                  H₂O                                                     H₂O                                             H₂O

skrobia      →    dekstryny      →    maltoza     →    glukoza

 

Reakcję hydrolizy skrobi możemy przeprowadzić w pracowni chemicznej ogrzewając koloidalny kleik skrobiowy w obecności kwasu solnego.

Celuloza

• celuloza ulega hydrolizie w warunkach ostrzejszych niż skrobia. Ostatecznym produktem hydrolizy jest glukoza.
• celuloza stosunkowo łatwo ulega estryfikacji z kwasmi karboksylowymi np. z kwasem octowym i z kwasami nieorganicznym np. z kawsem azotowym(V). Produktami tych reakcji są odpowiednio: trioctan celulozy - jeden z rodzajów sztucznego jedwabiu (włókno octanowe), triazotan (V) celulozy - główny składnik bawełny strzelniczej czyli prochu bezdymnego.

Zadanie domowe

Uzupełnić zeszyt ćwiczeń 10.3 Cukry złożone (te zadania, których nie zrobiliśmy podczas lekcji online - zostało niewiele). Jeżeli będzie problem z obliczeniami, uzupełnimy w czasie lekcji na Skype.

22.04.2020r  środa

Temat. Charakterystyka cukrów złożonych na przykładzie skrobi i celulozy

Dzisiaj o godz. 10,00 mamy lekcje online - spotykamy się na Skype

Notatka do lekcji

1. Najbardziej rozpowszechnionymi i zanymi z życia codziennego polisachrydami są skrobia i celuloza. Są to związki wielkocząsteczkowe, którym przypisujemy ogólny wzór 

(C₆H₁₀O₅)_n

Występowanie i budowa:

Skrobia

Jest substancją stałą o budowie ziarnistej. Kształt ziaren skrobi zależy od jej pochodzenia:

występowanie skrobi:

               

               

kształt ziaren: 

                

                 

Budowa skrobi - wzór strukturalny

                

 

Skrobia nie jest substancją jednorodną, tworzą ją dwa polisacharydy: amyloza (stanowi 20% naturalnej skrobi, jest dosyć dobrze rozpuszczalna w wodzie ) i amylopektyna (stanowi 80% naturalnej skrobi i jest praktycznie nierozpuszczalna w wodzie).

W zimnej wodzie skrobia tworzy zawiesinę, ktłóra po ogrzaniu zamienia się w krochmal - koloidany kleik skrobiowy.

 

Wykrywanie skrobi (reakcja charakterystyczna/rozpoznawcza) - oglądamy doświadczenie chemiczne

 

                                

 

                          skrobia    +     płyn Lugola   =    granatowe zabarwienie

                                           jodyna (jod w jodku potasu)

Dzisiaj jeszcze trochę obliczeń; rozwiązujemy zad 1 str. 106.

Celuloza

Nazwa celuloza pochodzi od łacińskiej nazwy komórki cellula. Jest substancją stałą o budowie włóknistej. Nie rozpuszcza się  w wodzie i innych znanych rozpuszczalnikach. Rozpuszcza się tylko w odczynniku Schweitzera i w dwusiarczku węgla w środowisku zasadowym.

występowanie celulozy: 

   

 

Na następnej lekcji omówimy chemiczne właściwości polisacharydów

Zadanie domowe

Proszę w  zeszycie ćwiczeń rozwiązać zadanie 1 i 2 str. 103 i zad. 6. str. 105 

17.04.2020r  PIATEK

Temat: CUKRY ZŁOŻONE  Charakterystyka disachrydów na przykładzie sacharozy.

Przypomnijmy, jak wygląda podział cukrów: 

                                                                         

Jednym z  cukrów złożonych jest sacharoza

Notatka do lekcji

 

1. Budowa:

Sacharoza C₁₂H₂₂O₁₁ jest przykładem dwucukru (disacharydu), jej cząsteczka zbudowana jest z dwóch cząsteczek cukrów prostych: glukozy i fruktozy, połączonych ze sobą tzw. wiązaniem glikozydowym: 

 

                                                         

 

2. Występowanie.

Sacharoza występuje między innymi w burakach cukrowych (cukier buraczany) ioraz trzcinie cukrowej (cukier trzcinowy)/.

3. Właściwości.

                                                                    

Sacharoza to białe (bezbarwne) ciało stałe, krystaliczne o  słodkim smaku. Rozpuszcza się w wodzie, a nie rozpuszcza sie w alkoholu oraz benzynie. W odróżnieniu od glukozy nie ma właściwości redukcyjych - nie daje pozytywnego wyniku próby Tollensa i Trommera. Ulega reakcji hydrolizy: 

 

C₁₂H₂₂O₁₁   +   H2O    →   C₆H₁₂O₆   +   C₆H₁₂O₆

                                             sacharoza                                                   glukoza                           fruktoza

 

4. Zastosowanie.

• najpopularniejszy srodek słodzący
• karmel, stosowany między innymi jako brązowy barwnik, np. w coli, a także do wyrobu ozdób cukierniczych
• farmacja: składnik masy tabletkowej
• przemysł tworzyw sztucznych - otzrymywanie sztywnych pianek, atramentui przezroczystych mydeł

Zadanie domowe

Proszę w  zeszycie ćwiczeń rozwiązać zadanie 5 a str. 104 oraz zad.2 str. 106

15.04.2020r  środa

Temat: Glukoza - budowa i właściwości chemiczne cd.

Dzisiaj o godz. 10,00 mamy lekcje online - spotykamy się na Skype

Notatka do lekcji

1. Właściwości chemiczne cd:
 

Próba Tollensa lub Trommera

Oglądaliście doświadczenia, potwierdzające redukcyjne właściwości glukozy. Oba te doświadczenia opiszemy przy pomocy równań reakcji chemicznych:

Próba Tollensa:

                                                                                                    _aqNH₃/temp.

C₆H₁₂O₆         +      Ag₂O               →          C₆H₁₂O₇        +        2 Ag

                                                glukoza                              tlenek srebra(I)                              kwas glukonowy                metaliczne srebro

W reakcji tej glukoza utlenia się do kwasu glukonowego, a tlenek srebra(I) redukuje się do metalicznego srebra 

Próba  Trommera:

 

 

                                                                                                             temp.

C₆H₁₂O₆         +      2 Cu(OH)₂               →          C₆H₁₂O₇        +       Cu₂O        +      2 H₂O

                                 glukoza                         wodorotlenek miedzi(II)                                kwas glukonowy                tlenek miedzi(I)                    woda

W reakcji tej glukoza również utlenia się do kwasu glukonowego, a wodorotlenek miedzi(II) redukuje się do telnku miedzi(I)

• Wspomnieliśmy na ostatneiej lekcji, że glukoza ulega reakcji fermentacji alkoholowej.

Doświadczenie (pokaz on line): fermentacja alkoholowa glukozy

           Proces ten zachodzi pod wpływem enzymów zawartych w drożdżach, produktem reakcji jest etanol:

                                                                                   drożdże

C₆H₁₂O₆        →        2 C₂H₅OH     +      2 CO₂ î

• glukoza nie ulega reakcji dysocjacji jonowej,
• jej wodny roztwór ma odczyn obojętny

 

2.  Budowa glukozy:

W roztworach wodnych glukozy wystepują w równowadze odmiany pierścieniowe alfa i beta oraz forma łańcuchowa:

beta glukoza     ⇔      odmiana łańcuchowa       ⇔     alfa glukoza 

 

                                                                                       

Ciekawostka: 

W roztworach wodnych beta glukoza stanowi ok. 36%, alfa glukoza ok. 64% natomiast forma łańcuchowa występuje w śladowych ilościach: 0,024%

 

3. Zastosowanie glukozy:

• medycyna: środek wzmacniający w czasie rekonwalescencji oraz w stanach wyczerpania
• przemysł chemiczny: produkcja kwasu cytrynowego, środka słodzącego sorbitolu
• przemysł spożywczy: produkcja wyrobów cukierniczych, soków, pieczywa
• przemysł włókienniczy: barwienie skór

 

Zadanie domowe

Zeszyt ćwiczeń str 101,102

 

08.04.2020r  środa

Temat: Glukoza - produkt procesu fotosyntezy.

Dzisiaj o godz. 10,00 mamy lekcje online - spotykamy się na Skype

Notatka do lekcji

1. Podział cukrów (sacharydów):

• proste tzw. monosacharydy - nie ulegają hydrolizie (nie reagują z wodą) np. glukoza, fruktoza:oba o wzorze C₆H₁₂O₆
• złożone tzw. polisacharydy  - ulegają hydrolizie

                            a. oligosachrydy np. sachroza, laktoza, maltoza o wzorze C₁₂H₂₂O₁₁

                            b. polisachrydy np. skrobia i celuloza o wzorze (C₆H₁₀O₅)_n

2. Skład pierwiastkowy cukrów.

Wykrywanie węgla, wodoru i tlenu w cukrach: zaproponuj i opisz doświadczenie

 

Glukoza

3. Charakterystyka cukrów prostych na przykładzie glukozy

a. wystepowanie:

zielone części roślin, winogrona, miód, nektar kwiatów

b. otrzymywanie

                                                                                                                    światło

reakcja fotosyntezy                             6 CO₂   +   6 H₂O      →    C₆H₁₂O₆    + 6 O₂

 

c. właściwości

białe ciało stałe o słodkim smaku, rozpuszczalne w wodzie, a nierozpuszczalne w alkoholu oraz benzynie.

Ulega fermentacji alkoholowej. Ma właściwości redukcyjne - można to wykazać w próbie Tollensa lub Trommera .

 

Doświadczenie- pokaz online:   Wykrywanie glukozy - próba Trommera

Zadanie domowe

Poniżej zamieszczone jest doświadczenie obrazujące próbę Tollensa

 

Proszę narysować schemat doświadczenia (próba Tollensa lub Trommera), zapisać obserwcje i wnioski

Zad. 3 str 102 - ćwiczenia

 

03.04.2020r. piątek

Między chemią a biologią

 

Temat. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym 

Dzisiejszy temat jest pierwszym tematem nowego a zarazem ostatniego działu realizowanego w tym roku szkolnym.

1. Substancje o znaczeniu biologicznym pełnią bardzo ważne funkcje w organizmach i wpływają na wiele procesów życiowych. Zaliczamy do nich: 

a. białka

b. tłuszcze

c. sacharydy (cukry, cukrowce, węglowodany)

d. witaminy

e. sole mineralne

Substancje te, oprócz tego, że wchodzą w skład organizmów, to dodatkowo są składnikami odżywczymi.

         2. Funkcje składników odżywczych:

a. budulcowe: białka, niektóre sole mineralne np. CaCO_3, Ca₃(PO₄)₃

b. energetyczne: tłuszcze i sacharydy

c. regulujące: witaminy, woda, sole mineralne i niektóre białka (enzymy i hormony).

         3. Żródłem składników odżywczych są:

a. białka: mięso i ryby, mleko i przetwory mleczne, jaja, rośliny strączkowe

b. tłuszcze: ......................

c. sacharydy: ............................

d. witaminy: ....................

e. sole mineralne: ........................

Zadanie domowe

Dokończyć punkt 3 (notatka)

Napisać co przedstawiają obrazki umieszczone poniżej i co wiecie na ten temat:

                                                                

                                                                  

    

 

 

01.04.2020r. środa

Temat. Estry; występowanie, właściwości i zastosowanie estrów.

1. Występowanie estrów w przyrodzie.

2. Właściwości estrów:

a. właściwości fizyczne:

substancje o zróżnicowanej lotności: estry o krótkich łańcuchach węglowych są lotne i charakteryzują się owocowymi lub kwiatowymi zapachami, estry o krótkich łańcuchachweglowych są dobrze rozpuszczalne w wodzie, pozostałe sa w wodzie praktycznie nierozpuszczalne.

b. Właściwości chemiczne:

Raekcja estrów z wodą  nosi nazwę hydrolizy. Hydroliza w środowisku kwasowym przebiega następująco:

 

                                ester                +            woda         =             kwas               +          alkohol

                                                                                    _st. H₂SO₄

                   C₃H₇COOC₂H₅         +        HOH          =      C₃H₇COOH        +      C₂H₅OH        

                         maślan etylu                                          woda                                       kwas masłowy                                alkohol etylowy

3. Zastosowanie estrów:

produkcja leków, produkja tworzyw sztucznych, produkcja esencji zapachowych, produkcja kosmetyków, produkcja farb, lakierów i rozpuszczalników.

 

Zadanie domowe

ESTRY.doc

Rozwiązane zadania prosze wysłać na mojego maila: helmanmalgosia@gmail.com do jutra tzn do czwarku do godz 20.

27.03.2020r. piątek

Temat. Estry - nazewnictwo i otrzymywanie estrów

Estry to substancje powstałe w wyniku reakcji kwasów z alkoholami.

Proces, w wyniku którego powstają estry nazywamy reakcją estryfikacji.

 

 

W normalnych warunkach alkohole i kwasy reagują ze sobą bardzo wolno. Reakcję przyśpiesza obecność stężonego H₂SO₄, którego używamy jako katalizatora w reakcji estryfikacji.

 

 

Otrzymywanie estrów

 

 

 

                                                                                    stęż. H₂SO₄

      kwas      +     alkohol                ⇔              ester        +      woda

 

np

 

 

                                                                                                    stęż. H₂SO₄

 

      CH₃COOH     +     C₂H₅OH        ⇔      CH₃COOC₂H₅     +     HOH

 

          kwas octowy (etanowy)                       etanol                                              octan (etanolan) etylu

 

Jak widzicie, cząsteczka wody powstaje z grupy OH kwasu i atomu wodoru alkoholu: tak jest zawsze, obojętne czy w reakcji estryfikacji udział bierze kwas organiczny czy nieorganiczny  (zobaczcie reakcje w podręczniku str. 178).

 

Między kwasem a estrem powstaje tzw. wiązanie estrowe   -COO-   patrz podręcznik str. 178

 

 

 

Reakcja estryfikacji w środowisku kwasowym zachodzi w dwie strony: w prwo reakcja estryfikacji, w lewo hydroliza estru
(pamiętacie?  reakcja hydrolizy to reakcja substancji chemicznej z wodą: w reakcji hydrolizy estru powstaje odpowiedni kwas i odpowiedni alkohol)

 

 

 

 Ogólny wzór estru:       R₁  - COO - R₂

 

 

 

 

Nazewnictwo estrów

 

Nazwy estrów tworzymy tak jak nazwy soli: część nazwy pochodzi od kwasu a część od alkoholu (podręcznik str. 127).

 

Na dzisiaj to tyle.

 

Zadanie domowe

 

Proszę uzupełnić ćwiczenia zgodne z tematem lekcji (strona  93,94). Do zeszytu proszę wpisać i uzupełnić przy pomocy podręcznika notatkę, która jznajduje się powyżej.25.03.2020r. środa

Witam
Was na dzisiejszej lekcji:)

Temat: Wyższe kwasy karboksylowe.

O wyższych kwasach karbosylowych czasami mówimy  wyższe kwasy tłuszczowe WKT: bo budują tłuszcze.

Myślę, że sporo już o nich wiecie. Świadczą o tym prace, które mi wysyłacie na maila. Ostateczny termin wysyłania prac o mydłach mija w czwartek - 26 marca. Jeżeli nie macie możliwości zrobienia prezentacji Power Point, to może być każda dowolnie wybrana przez Was forma pracy np. kolaż, album, platat..... Wtedy czekam na zdjęcia. Potwierdzeniem otrzymania pracy jest odpowiedź zwrotna, którą zawsze wysyłam i ocena.

W dzienniku elektronicznym umieściłam zadanie domowe polegające na zrobieniu krótkiej notatki do zeszytu. Bardzo Was proszę o systematyczne wypełnianie zeszytu ćwiczeń - wszystkie wiadomości potrzebne do zrobienia zadań znajdziecie w podręczniku. W razie problemów z rowiazaniem zadań proszę o wiadomość w dzieniku elektronicznym.

Zachęcam do systematycznej pracy!

Do piątku:)

20.03.20r. piątek

Notatka do zeszytu:

Temat. Wyższe kwasy karboksylowe.

Dzisiaj dalej uczymy się o kwasach monokarboksylowych: tym razem o kwasch, które mają długie łańcuchy węglowe.

1. Podział wyższych kwasów karboksylowych:
a. nasycone ( palmitynowy i stearynowy)
b. nienasycone (oleinowy)

2. Właściwości fizyczne kwasów nasyconych i nienasyconych.
3. Chemiczne właściwości kwasów: zachowanie kwasów nasyconych i nienasyconych wobec roztworów manganianu(VII) potasu i wobec wody bromowej.
4. Zachowanie  wyższych kwasów karboksylowych wobec zasady sodowej i potasowej.

 

Zadanie domowe

Proszę na podstawie podręcznika zrobić krótką notatkę do zeszytu i uzupełnić zeszyt ćwiczeń zgodny z tematem lekcji.
Dodatkowo wykonać prezentację PowerPoint: Mydła i wysłać na mojego maila.

Zapraszam ponownie!

Oceny za prezentację wyślę na Wasze adresy mailowe. Na prezentacje czekam do wtorku (24.03.20.).

Zapraszam w środę:)

18.03.20r. środa

Notatka do zeszytu:
 

Temat. Kwasy karboksylowe.

1. Szereg homologiczny kwasów karboksylowych.
2. Budowa, właściwości i zastosowanie kwasu metanowego (mrówkowego).
3. Budowa, otrzymywanie, właściwości fizyczne, właściwości chemiczne i zastosowanie  kwasu etanowego (octowego).

Zadanie domowe

Proszę na podstawie podręcznika zrobić krótką notatkę do zeszytu i uzupełnić zeszyt ćwiczeń zgodny z tematem lekcji.